Mitral kapak yetmezliği; kalbin sol odacıkları arasında bulunan kapağın, tam kapanamıyor oluşuyla gelişiyor. Kanın geriye doğru sızmasına yol açan bu kalp hastalığı, en yaygın kalp kapak hastalıklarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Mitral kapak yetmezliği nedir? Mitral kapak yetmezliği olanlar nelere dikkat etmeli? Mitral kapak yetmezliği öldürür mü?
Özel Aktıp Hastanesi Kardiyoloji branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Murat ERER, mitral kapak yetmezliğine ilişkin önemli sorulara cevap verdi.
Mitral Kapak Yetmezliği Nedir?
Kanın doğru yönde akmasını sağlama görevi, kalpte bulunan dört kapak tarafından üstlenilir. Her kapak, kalp atışı esnasında bir defa açılıp kapanan yaprakçıklara sahiptir
Söz konusu dört kapaktan birinin düzgün şekilde açılmaması veya kapanmaması, kalpten hem akciğerlere hem vücuda giden kan akışının problemli olmasına yol açar. Sol kalp odacıkları arasında bulunan kapağın sıkıca kapanmaması ve kanın geriye sızması ise, ‘mitral kapak yetmezliği’ diye tanımlanır.
Sızıntının şiddetli olması durumunda kan doğru yere gitmez, vücut, ihtiyacı olan kanı yeterli miktarda alamaz. Bu ise geri dönen kan miktarını artırır; kalbe ekstra yük bindirir ve yorulmasına yol açar.
Akut Mitral Kapak Yetmezliği Nedir?
Mitral yetersizliğin âniden gelişmesine, akut mitral kapak yetmezliği adı verilir. Hastalığın akut formunda nefes darlığı gibi bulgular hızla gelişir ve oldukça şiddetlidir.
Birincil ve İkincil Mitral Kapak Yetmezliği Ne Demek?
Mitral kapak yetmezliğinin nedeni; doğrudan bizzâtihî mitral kapakçıkların yapısı ile kaynaklı kapak sorunları ise bu, ‘birincil mitral kapak yetmezliği’ adını alır.
Eğer kalbin diğer bölgelerine etki eden bir problem mitral kapakta sızıntıya yol açıyorsa; bu nedenle gelişen yetmezlik, sekonder (ikincil ) ya da fonksiyonel mitral kapak yetersizliği şeklinde isimlendirilir.
Kalp Kapakçığı Yetmezliği Tanısı Nasıl Konur?
1. Mitral kapak yetmezliğinin meydana gelmesinin temel nedeni mitral kapağın zarar görmüş olmasıdır. Bu durum aşağıdaki birçok sebepten meydana gelmiş olabilir.
2. Doğuştan meydana gelen kalp kusurları: Doğumsal kalp hastalıkları kalbin genel yapısıyla ilgili olabileceği gibi bazen de kalp kapakçıklarıyla ilgili olabilir.
3. Kalp Krizi: Kalp krizinin şiddeti kalbin kaslarına zarar verebilir. Zarar gören kaslar mitral kapağın çevresinde ise mitral kapak yetersizliği görülebilir.
4. Mitral Kapak Prolapsusu: Mitral kapak sarkması veya çökmesi olarak da geçer. Mitral kapağın işlevinde bir zorlanma söz konusudur ve bu durum mitral kapak yetersizliğine neden olabilir.
5. Romatizmal Ateş: Bir tür bakterinin neden olduğu boğaz enfeksiyonun sonucu olarak ortaya çıkar. Kalp romatizması olarak da bilinir. Romatizmal ateş kalp kapakçıklarına da zarar verebilir. Bu durum yaşamın erken dönemlerinde veya daha ileriki dönemlerde ortaya çıkabilir.
6. Kardiyomiyopati: Kalp kasının kalınlaşması sorunudur. Kalp kanı pompalamakta zorlanır ve kapakçıklar bundan zarar görebilir.
7. Kalp zarı (endokardit) enfeksiyonları
8. Kalpte bulunan hasarlı dokular
9. Göğüs bölgesine uygulanan radyoterapi uygulamaları
Mitral Kapak Yetmezliği Belirtileri Nelerdir? Kalpte Mitral Yetmezlik Nasıl Belirti Verir?
Bazı kişiler herhangi bir belirti ile karşılaşmazken, bazıları ise çarpıntı ve nefes darlığı gibi şikâyetler yaşar. Hafif seyirli mitral yetmezlik, belirgin semptomlara yol açmaz. Öyle ki hasta, yıllar boyunca kendisinde böyle bir hastalık olduğunu bilmeden yaşamına devam edebilir.
Ancak mitral kapak yetmezliğinin ilerlemesi hâlinde kalp üzerindeki baskı artacağı için vücuda kan pompalarken daha fazla efor sarf etmesi gerekecektir. Bu ise kalp kasında zayıflamaya, kalbin sol alt odacığında yani sol karıncıkta genişlemeye sebebiyet verir. Tedavi edilmediği takdirde konjestif Kalp Yetmezliğiyle sonuçlanabilir.
Mitral kapak yetmezliğinde genel olarak gözlemlenen bulgu ve belirtiler ise şöyledir:
1. Kolay yorulma,
2. Bacak ve ayaklarda ödem (Sıvı birikmesi),
3. Düzensiz kalp atışı (Aritmi) veya kalp kulakçıklarına bağlı hızlı kalp atışı (Atriyal Fibrilasyon),
4. İstirahat hâlinde ortaya çıkan yahut dinlenme ile geçmeyen nefes darlığı,
5. Kalp üfürüm yani kalpten gelen kan akışının sesini dışarıdan duymak,
6. Çarpıntı hissi,
7. Akciğer kan damarlarında basınç artışı (Pulmoner Hipertansiyon),
8. Kan pıhtılaşma riskini artıran mitral kapak yetmezliğinin inme (felç) oluşumuna yol açması da mümkündür.
Mitral Kapak Yetmezliği Nasıl Teşhis Edilir?
Kardiyologlar, fizik muayene yaparken steteskop ile kalp atışlarını dinlediği sırada üfürüm işitebilirler. Ancak kesin mitral kapak yetmezliği tanısı için şu yöntemlere de başvurulabilir:
1. Ekokardiyografi: Ses dalgalarıyla kalp resimlerinin çekilmesi işlemidir. Bu şekilde kalbin yapısını ve mitral kapağın durumu görülebilir. Kesin tanı yöntemidir.
2. Göğüs Röntgeni (Akciğerlerde sıvı birikimi ve kalp genişlemesi gibi durumları tespit etmeye yarar.),
3. Elektrokardiyogram – EKG (Özel pedlere bağlanmış teller aracılığıyla gerçekleştirilen bu yöntem, kalbin elektrik sinyallerini ölçüp kaydeder.) Bu yöntemle mitral kapak yetmezliğine bağlı ritim düzensizlikleri belirlenebilir.
4. Efor testleri (Fiziksel aktivitelere karşı kalbin tepkisini gözlemleme imkânı tanır.),
5. Kardiyak MRG (Kalbin detaylı görüntüsünü elde etmeyi mümkün kılar. Sol kalp odacıklarının boyutu, durumu, rahatsızlığın şiddeti ile ilgili önemli bilgiler verir.)
Mitral Kapak Yetmezliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın sebebi ve ne zamandan beri sürdüğü, kan geri kaçışının hangi şiddette olduğu, hastanın genel sağlık durumu, rahatsızlığın seyri gibi unsurlara göre farklı tedavi seçenekleri tercih edilebilir.
Bu doğrultuda, mitral kapak yetmezliği tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:
1. İlaçlarla Mitral Kapak Yetersizliği Tedavisi: Orta düzeydeki yetmezliklerde ilaç tedavisine başvurulur. Kapakçıktan geriye doğru kaçan kan miktarı, ilaçlar ile kontrol altına alınır. Tedavide kullanılan ilaç türlerinden bazıları ise şu şekildedir:
• Hipertansiyon ilaçları (Kan basıncını sabit tutmak amacıyla),
• Beta-blokerler (Kalp atışındaki düzensizliği ortadan kaldırmak için),
• Kan sulandırıcılar (Pıhtılaşma sorununun önüne geçmek adına),
• İdrar söktürücü yani diüretikler (Bacak ve ayaklardaki ödemi iyileştirmek gayesiyle.)
2. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Bunlar, minimal yetmezlik durumlarında işe yarayan çözümlerdir. Örneğin; alkol ve sigara kullanmayı bırakmak, tuz ve yağ tüketimini azaltmak, trans ve doymuş yağ ürünleri beslenme listesinden tamamıyla çıkarmak, önerilen değişikliklerden bazılarıdır. Bunun yanı sıra daha fazla protein, meyve ve sebze tüketimi için kişiye özel bir diyet programı hazırlanması da gerekebilir. Ayrıca akciğer ve kalp sağlığını korumak adına, kişinin düzenli fiziksel aktivitede bulunması istenir.
3. Ameliyat: İlaç ve diğer yöntemler işe yaramadığı takdirde, mitral kapak yetmezliği ameliyatı gündeme gelir. Cerrahi müdahale sırasında kapak onarılır veya yapay bir kapak ile değiştirilir. Operasyonun açık ya da kapalı yöntem ile gerçekleştirilmesi mümkündür.
4. Transkateter Mitral Kapak Onarımı: Hasta genel sağlık durumu ve yaşı itibariyle ameliyata uygun değil ise bu yöntemden faydalanılır. Uygulama, kateter yardımıyla bacakta bulunan bir kan damarına girilerek yapılır. Kateter kalbe doğru ilerletilir ve mitral kapağın onarımı bu işlem sayesinde başarıyla tamamlanır.
Sonuç: Mitral Kapak Yetmezliği Hakkında Genel Değerlendirme
Hayati risk oluşturan mitral kapak yetmezliği, kardiyolojik problemler arasında sık görülmesiyle öne çıkıyor. Mitral kapağın tamir edilmesini veya değiştirilmesini gerektiren bu durum, kalpten gerçekleşen kan akışını sekteye uğratıyor. Kanın vücuda doğru şekilde ve yeterli miktarda dağılmasını engelleyerek, pompalanan kanın kalbe geri dönmesine yol açıyor. Yani geriye doğru sızıntı yapmasına sebebiyet veriyor.
Varlığı ekokardiyografi testi ile ortaya konulan bu hastalığın tedavisi ise; cerrahi müdahaleler, ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri ile sağlanıyor.
Eğer kendinizde mitral kapak yetmezliği belirtilerine rastlıyor ve bu hastalığa sahip olduğunuzdan şüpheleniyorsanız, kesin tanı için kardiyoloji uzmanlarımıza muayene olabilir ve onların planlayacağı doğru tedavi süreciyle sağlığınızı yeniden kazanabilirsiniz.
Yayın tarihi: 16.Ağustos.2023
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."