Dismenore (Ağrılı Adet Görme)

Dismenore nedir? Ağrılı adet görme nedeni nedir? Primer sekonder dismenore nedir? Dismenore tanımlanmamış ne demek? Çok ağrılı adet görmenin nedeni nedir? Ağrılı adet görme nasıl geçer? Dismenore, adet dönemlerinde yaşanan ağrı ve rahatsızlıkları tanımlayan tıbbi bir terimdir. Bu ağrılar genellikle alt karın bölgesinde yoğunlaşır ve bazı durumlarda bel, kalça ve bacaklara da yayılabilir. Dismenore, adet kanamasının başlamasından hemen önce veya başladıktan kısa bir süre sonra ortaya çıkar ve birkaç gün sürebilir.

Özel Aktıp Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum branşı hekimlerinden Yrd. Doç. Dr. Dilara ÖZAYDIN TAŞTAN, Dismenore (Ağrılı Adet Görme) hakkında detaylı bilgi vererek önemli uyarılarda bulundu.

Dismenore iki ana kategoriye ayrılır: primer (birincil) dismenore ve sekonder (ikincil) dismenore.

Primer dismenore, genellikle ergenlik döneminde başlayan ve altta yatan belirli bir patolojik neden olmaksızın görülen adet ağrısıdır. Bu tür ağrı, rahmin kasılmalarına neden olan prostaglandin adı verilen kimyasalların artması sonucu oluşur. Kasılmalar, rahim iç tabakasının (endometriyum) dökülmesine ve adet kanamasının başlamasına yardımcı olur. Ancak bazı kadınlarda, prostaglandin seviyeleri daha yüksek olabilir ve bu da daha şiddetli ağrılara yol açabilir.

• Adet döneminin başlamasından hemen önce veya başladığı gün alt karında kramp şeklinde ağrı.
• Bel ve uyluklara yayılan ağrı.
• Bulantı, kusma ve ishal gibi sindirim sistemi şikayetleri.
• Baş ağrısı ve baş dönmesi.

Sekonder dismenore, genellikle yaşamın ilerleyen dönemlerinde, özellikle 25 yaşından sonra ortaya çıkar ve altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olarak görülür. Bu tür dismenore, genellikle primer dismenoreden daha uzun sürer ve adet dönemi dışında da ağrıya neden olabilir. 

• Endometriozis: Rahim iç tabakasına benzer dokunun rahim dışında büyümesi sonucu oluşan bir durumdur.
• Adenomyozis: Rahim iç tabakasının (endometriyum) rahim duvarının kas tabakasına (miyometriyum) doğru büyümesi.
• Miyomlar: Rahimde oluşan iyi huylu tümörler.
• Pelvik inflamatuar hastalık (PID): Üreme organlarının enfeksiyonu.
• Rahim içi araç (RİA): Bazı kadınlarda RİA kullanımı ağrıya neden olabilir.

İlgili İçerik: Adet bittikten sonra kasık ağrısı neden olur?

Dismenore Neden Olur?

Dismenore, adet dönemi sırasında görülen ağrı ve rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Kadınların büyük bir kısmı hayatlarının belirli dönemlerinde dismenore yaşamaktadır. Bu durumun nedenleri ve etkileri konusunda birçok araştırma yapılmış ve çeşitli sonuçlar elde edilmiştir. Dismenorenin temel nedenleri arasında rahim kaslarının kasılması ve kan akışının artması bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, hormonal değişiklikler, rahim iç tabakasının dökülmesi sırasında oluşan kimyasal maddelerin etkisi, stres, beslenme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam tarzı gibi faktörler de dismenorenin nedenleri arasında yer almaktadır. Adet dönemi öncesinde ve sırasında vücutta meydana gelen hormonal değişiklikler dismenoreye neden olabilmektedir. Özellikle prostaglandin adı verilen kimyasal maddelerin salgılanması, rahim kaslarının kasılmasına ve ağrıya neden olabilmektedir. Adet dönemi sırasında rahim iç tabakasının dökülmesi için rahim kaslarının kasılması gerekmektedir. Bu kasılmaların şiddeti ve süresi kişiden kişiye farklılık gösterebilmekle birlikte, bazı kadınlarda ağrılı bir süreç olarak yaşanabilmektedir. Adet dönemi sırasında rahim iç tabakasının dökülmesiyle birlikte kan akışı da artmaktadır. Bu durum da rahim kaslarının daha fazla kasılmasına ve ağrıya neden olabilmektedir. Günlük yaşamda yaşanan stres, dismenore semptomlarını artırabilmektedir. Stres, vücuttaki hormonal dengeyi etkileyerek adet dönemi sırasındaki ağrıları artırabilmektedir. Yetersiz beslenme veya sağlıksız beslenme alışkanlıkları da dismenoreyi tetikleyebilmektedir. Özellikle kafein, şeker ve yağlı yiyeceklerin tüketimi dismenore semptomlarını artırabilmektedir. Düzenli egzersiz yapmamak veya hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemek, dismenore semptomlarını artırabilmektedir. Egzersiz yapmak, kan dolaşımını hızlandırarak adet dönemi sırasındaki ağrıları azaltabilmektedir.

Dismenore Belirtileri

Dismenore, adet dönemlerinde yaşanan ağrı ve rahatsızlıkları tanımlayan bir durumdur. Bu durum, birincil (primer) ve ikincil (sekonder) olarak ikiye ayrılır ve her iki türün belirtileri de çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Dismenorenin belirtileri genellikle adet kanamasının başlamasından hemen önce veya başladıktan kısa bir süre sonra ortaya çıkar ve birkaç gün sürebilir. 

Primer Dismenore Belirtileri:

Primer dismenore, genellikle ergenlik döneminde başlayan ve altta yatan belirli bir patolojik neden olmaksızın görülen adet ağrısıdır.

• Alt Karın Ağrısı: En yaygın belirti alt karın bölgesinde hissedilen kramp benzeri ağrıdır. Bu ağrı genellikle adet kanamasının başlamasından hemen önce veya başladıktan kısa bir süre sonra ortaya çıkar ve 1-3 gün sürebilir.
• Bel ve Sırt Ağrısı: Alt bel ve sırt bölgesinde de ağrı olabilir.
• Bacaklara Yayılan Ağrı: Bazı kadınlarda ağrı bacaklara doğru yayılabilir.
• Bulantı ve Kusma: Dismenore ile birlikte bulantı ve bazen kusma görülebilir.
• İshal veya Kabızlık: Adet dönemi sırasında bağırsak hareketlerinde değişiklikler olabilir, ishal veya kabızlık yaşanabilir.
• Baş Ağrısı: Adet döneminde hormon değişikliklerine bağlı olarak baş ağrıları ortaya çıkabilir.
• Yorgunluk: Genel bir yorgunluk ve halsizlik hissi görülebilir.

Sekonder Dismenore Belirtileri:

Sekonder dismenore, genellikle yaşamın ilerleyen dönemlerinde, özellikle 25 yaşından sonra ortaya çıkar ve altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir. 

• Daha Şiddetli ve Uzun Süreli Ağrı: Sekonder dismenorede ağrı genellikle daha şiddetli ve uzun süreli olur. Ağrı adet döneminin başlamasından birkaç gün önce başlayabilir ve adet dönemi boyunca devam edebilir.
• Pelvik Bölge Ağrısı: Alt karın bölgesinde sürekli veya aralıklı ağrı hissedilebilir.
• Adet Dönemi Dışında Ağrı: Bazı durumlarda adet dönemi dışında da pelvik ağrı yaşanabilir.
• Adet Kanamasında Değişiklikler: Adet kanamasının miktarında veya süresinde değişiklikler olabilir. Örneğin, adet kanaması daha ağır veya daha uzun süreli olabilir.
• Cinsel İlişki Sırasında Ağrı: Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni) yaşanabilir.
• Alt Karın Bölgesinde Hassasiyet: Karın bölgesinde dokunmaya karşı hassasiyet artabilir.
• Bağırsak ve İdrar Problemleri: İdrar yaparken veya bağırsak hareketleri sırasında ağrı olabilir.

Dismenore Tanısı Nasıl Konur?

Dismenorenin tanısı, hastanın tıbbi öyküsünün değerlendirilmesi, fiziksel muayene ve gerekirse çeşitli testler aracılığıyla konulur. Dismenorenin primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olarak iki ana türü vardır ve her iki türün tanı süreci farklı olabilir. Tanı sürecinin ilk adımı, hastanın ayrıntılı tıbbi öyküsünün alınmasıdır. Doktor, hastanın adet döngüsü, ağrının başlangıcı, süresi ve şiddeti hakkında bilgi alır. Ayrıca, ağrının günlük yaşam üzerindeki etkisi, eşlik eden semptomlar (bulantı, kusma, baş ağrısı, vb.) ve ağrının adet dönemi dışındaki varlığı gibi konular da değerlendirilir. Fiziksel muayene, karın ve pelvik bölgenin değerlendirilmesini içerir. Bu muayene, ağrının kaynağını belirlemek ve sekonder dismenoreye neden olabilecek olası anormallikleri tespit etmek için önemlidir. Pelvik muayene sırasında doktor, rahim, yumurtalıklar ve diğer pelvik organların durumunu kontrol eder. Primer dismenore genellikle sadece tıbbi öykü ve fiziksel muayene ile teşhis edilebilir. Ancak, sekonder dismenore şüphesi varsa, altta yatan nedeni belirlemek için ek testler gerekebilir. Bu testler şunları içerebilir: Kan testleri, ultrason, MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme), laparoskopi
Dismenore belirtileri, diğer bazı sağlık sorunlarının belirtileriyle örtüşebilir. Bu nedenle, doktorlar diğer olası nedenleri ekarte etmek için ayırıcı tanı yaparlar. Örneğin, bağırsak problemleri, üriner sistem enfeksiyonları veya pelvik inflamatuar hastalık (PID) gibi durumlar dismenore benzeri ağrılara neden olabilir. Bu durumların dışlanması için gerekli testler yapılır. Doğru tanı koymak, uygun tedavi planını belirlemek ve hastanın yaşam kalitesini artırmak için kritik öneme sahiptir.

Dismenore Risk Faktörleri

Dismenoreye yatkınlığı artıran çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır. Bu faktörler, hem primer (birincil) hem de sekonder (ikincil) dismenore için geçerli olabilir. 
1. Yaş: Primer dismenore genellikle ergenlik döneminde başlar ve 20'li yaşların ortalarına kadar devam edebilir. Bu yaş grubundaki genç kadınlar, hormonal dalgalanmalar nedeniyle dismenoreye daha yatkındır.
2. Aile Geçmişi: Ailede dismenore öyküsü olan kadınlar, bu durumu yaşama konusunda daha yüksek risk altındadır. Annenin veya kız kardeşlerin dismenore yaşamış olması, kişinin de benzer ağrıları deneyimleme olasılığını artırır.
3. Sigara Kullanımı: Sigara içmek, kan damarlarını daraltarak kan akışını azaltabilir. Bu durum, rahim kasılmalarının daha şiddetli olmasına ve dolayısıyla dismenore ağrılarının artmasına neden olabilir.
4. Stres ve Psikolojik Faktörler: Yüksek stres seviyeleri, dismenore semptomlarını şiddetlendirebilir. Stres, vücudun ağrı algısını değiştirebilir ve hormonal dengesizliklere yol açabilir. Anksiyete ve depresyon gibi psikolojik durumlar, dismenore belirtilerini kötüleştirebilir.
5. Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmayan kadınlar, dismenore yaşama riskini artırabilir. Egzersiz, endorfin salgılanmasını teşvik eder ve bu da ağrı algısını azaltabilir. Bununla birlikte, aşırı egzersiz de hormonal dengesizliklere ve adet döngüsünde değişikliklere yol açarak dismenore riskini artırabilir.
6. Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalarla beslenmek, vücudun prostaglandin üretimini artırabilir ve bu da dismenore semptomlarını şiddetlendirebilir. Magnezyum ve omega-3 yağ asitleri, inflamasyonu azaltabilir ve rahim kasılmalarını hafifletebilir. Bu besin maddelerinin yetersiz alımı, dismenore riskini artırabilir.
7. Altta Yatan Sağlık Sorunları: Rahim iç tabakasına benzer dokunun rahim dışında büyümesi sonucu oluşan bu durum, dismenorenin yaygın bir nedenidir. Rahim iç tabakasının rahim kas tabakasına doğru büyümesi, ciddi ağrılara neden olabilir. Rahimde oluşan iyi huylu tümörler, dismenore semptomlarını şiddetlendirebilir. Üreme organlarının enfeksiyonu, dismenore riskini artıran önemli bir faktördür. Bazı kadınlarda RİA kullanımı, rahimde irritasyona ve dismenoreye neden olabilir.
8. Vücut Kitle İndeksi (VKİ): Yüksek vücut kitle indeksi, hormonal dengesizliklere ve dismenoreye katkıda bulunabilir. Aşırı düşük kilolu olmak da hormonal dengesizliklere yol açabilir ve adet döngüsünü etkileyebilir.

Dismenore Tedavi Yöntemleri

Dismenore, adet dönemi sırasında ortaya çıkan ağrılı bir durumdur ve birçok kadını etkileyebilir. Bu durum, genellikle kasık bölgesindeki ağrı, sırt ağrısı, mide bulantısı ve baş ağrısı gibi semptomlarla kendini gösterir. Dismenore tedavisi, semptomların şiddetini azaltmayı ve kadınların yaşam kalitesini artırmayı amaçlar.  Dismenore ağrısını hafifletmek için en yaygın kullanılan yöntem ağrı kesicilerdir. Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) genellikle bu amaçla kullanılır. Bu ilaçlar, prostaglandin seviyelerini düşürerek ağrıyı azaltır. Ancak, bu ilaçların uzun süreli kullanımının bazı yan etkilere neden olabileceği unutulmamalıdır. Dismenore semptomlarını hafifletmek için doğum kontrol hapları da kullanılabilir. Bu haplar, adet dönemi sırasındaki hormonal değişiklikleri düzenleyerek ağrıyı azaltabilir. Ancak, doğum kontrol haplarının yan etkileri olabileceği ve her kadının farklı tepki verebileceği unutulmamalıdır. Kas spazmlarını hafifletmek için sıcak su torbası veya ılık bir duş gibi ısı uygulamaları kullanılabilir. Isı, kasları rahatlatarak ağrıyı azaltabilir. Ancak, bu yöntemin her zaman etkili olmayabileceği ve bazı durumlarda ağrıyı hafifletmede yetersiz kalabileceği unutulmamalıdır. Bazı kadınlar, dismenore semptomlarını hafifletmek için akupunktur tedavisinden fayda görebilirler. Akupunktur, vücuttaki enerji akışını düzenleyerek ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak, akupunkturun etkinliği konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bazı besinlerin dismenore semptomlarını etkileyebileceği düşünülmektedir. Örneğin, kafein ve tuz tüketiminin azaltılması, ağrının şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, anti-enflamatuar özelliklere sahip besinlerin tüketilmesi de semptomları hafifletebilir.
Dismenore tedavisi, hastanın semptomlarının şiddetine ve altta yatan nedenlere bağlı olarak kişiselleştirilmelidir. İlaç tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri, sıcak uygulama, alternatif ve tamamlayıcı tedaviler ve cerrahi müdahaleler gibi çeşitli seçenekler mevcuttur. Hastaların, doktorları ile birlikte en uygun tedavi planını belirlemeleri ve bu planı düzenli olarak gözden geçirmeleri önemlidir. Bu şekilde, dismenore semptomları etkin bir şekilde yönetilebilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir.

Online Randevu Oluştur