İnme (Felç)

İnme nedir? İnme belirtileri nelerdir? İnme neden olur? İnme hastalığı nedir? Felç belirtileri nelerdir? Felç neden olur? İnme, beyin dokusuna giden kan akışının aniden kesilmesi sonucu oluşan bir durumdur. Bu durum, beyin hücrelerine oksijen ve besin maddeleri taşıyan kan akışının azalması veya tamamen durmasıyla meydana gelir. İnme, felç olarak da bilinir ve ciddi bir tıbbi acil durumdur. İnme, genellikle ani bir şekilde ortaya çıkar ve belirtileri hızla ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında konuşma bozuklukları, yüzde asimetri, kol veya bacaklarda güçsüzlük, denge kaybı, görme bozuklukları ve ani şiddetli baş ağrısı yer alabilir. İnme belirtileri farklı kişilerde farklılık gösterebilir ancak genellikle belirtiler aniden ortaya çıkar ve hızla kötüleşebilir. İnmenin birkaç farklı türü vardır. İskemik inme, beyne kan akışının tıkanması sonucu oluşurken, hemorajik inme ise beyin dokusunda kanamaya neden olan bir durumdur. Her iki durum da ciddi sonuçlar doğurabilir ve derhal tıbbi müdahale gerektirir. İnme, birçok risk faktörü ile ilişkilidir. Bunlar arasında yüksek tansiyon, diyabet, obezite, yüksek kolesterol, sigara içme, aşırı alkol tüketimi ve kalp hastalıkları yer alabilir. Bu risk faktörlerini kontrol altında tutmak ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, inme riskini azaltabilir. İnme tanısı konulduğunda, hızlı müdahale hayati önem taşır. Acil tıbbi müdahale ile inmenin etkileri en aza indirilebilir ve hastanın hayatta kalma ve iyileşme şansı artırılabilir. Tedavi genellikle inmenin tipine bağlı olarak değişebilir ancak erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.

Özel Aktıp Hastanesi Nöroloji branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Fatih KARADUMAN, İnme (Felç) Hastalığı ile ilgili bilgi verdi.

İnme Neden Olur?

İnme, beyne giden kan akışının aniden kesilmesi veya ciddi şekilde azalması sonucu meydana gelen bir durumdur. Bu durum, beynin belirli bölgelerine yeterince oksijen ve besin ulaşmamasına neden olur, bu da beyin hücrelerinin hızlı bir şekilde ölmesine yol açar. İnme, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve genellikle iki ana kategoriye ayrılır: iskemik inme ve hemorajik inme. Her iki inme türü de farklı mekanizmalarla oluşur, ancak her ikisi de ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden sonuçlar doğurabilir.

1. İskemik İnme Nedenleri: İskemik inme, beyindeki kan akışını engelleyen bir tıkanma sonucu oluşur ve en yaygın inme türüdür. Bu tür inme, birkaç farklı nedenden kaynaklanabilir:

•Ateroskleroz (Damar Sertliği): Ateroskleroz, arter duvarlarında plak adı verilen yağlı maddelerin birikmesiyle oluşur. Bu plaklar zamanla büyüyerek damarların daralmasına veya tıkanmasına yol açabilir. Beyne giden bir arterin tamamen tıkanması, iskemik inmeye neden olur.
• Emboli: Vücudun başka bir bölgesinde oluşan bir kan pıhtısı, kan dolaşımı yoluyla beyne taşınarak burada bir damarı tıkayabilir. Bu duruma emboli denir ve genellikle kalp hastalıkları, özellikle atriyal fibrilasyon gibi düzensiz kalp ritimleriyle ilişkilidir.
• Küçük Damar Hastalığı: Beyindeki küçük arterlerin duvarlarındaki hasar, bu damarların daralmasına ve sonunda tıkanmasına neden olabilir. Bu durum, laküner inme olarak bilinir ve genellikle hipertansiyon (yüksek tansiyon) veya diyabet gibi kronik durumlarla ilişkilidir.

2. Hemorajik İnme Nedenleri: Hemorajik inme, beyin içinde veya çevresinde bir kan damarı yırtıldığında meydana gelir ve beyin dokusuna kan sızmasına yol açar. Bu tür inmenin başlıca nedenleri şunlardır:

• Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Kronik yüksek tansiyon, kan damarlarının duvarlarını zayıflatabilir ve bu da damarların yırtılmasına neden olabilir. Hipertansiyon, hemorajik inmelerin en yaygın nedenlerinden biridir.
• Anevrizma: Anevrizma, bir kan damarının zayıf bir noktasında oluşan şişliktir. Bu şişlik, zamanla büyüyerek damar duvarının incelmesine ve sonunda yırtılmasına neden olabilir. Anevrizmanın yırtılması, beyinde ciddi bir kanamaya yol açar ve hemorajik inmeye neden olur.
• Arteriovenöz Malformasyon (AVM): Arteriovenöz malformasyon, atardamarlar ve toplardamarlar arasındaki anormal bağlantılardır. Bu bağlantılar doğuştan olabilir ve zamanla yırtılarak beyin kanamasına neden olabilir.
• Travmatik Beyin Yaralanması: Kafa travmaları, beyindeki damarların yırtılmasına ve beyin dokusuna kan sızmasına yol açabilir. Bu durum, travmatik hemorajik inme olarak adlandırılır.

3. Diğer Risk Faktörleri: İnmenin oluşumunda çeşitli risk faktörleri de önemli rol oynar:

• Yaş: İnme riski yaşla birlikte artar.
• Aile Öyküsü: Ailede inme öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir.
• Kronik Hastalıklar: Diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve kalp hastalıkları gibi kronik rahatsızlıklar inme riskini artırır.
• Sigara İçmek: Sigara, damarları daraltarak ve kan pıhtılaşmasını artırarak inme riskini yükseltir.
• Fiziksel Aktivite Eksikliği ve Kötü Beslenme: Obezite, hareketsizlik ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları da inme riskini artıran faktörlerdir.

İnme(Felç) Belirtileri Nelerdir?

İnme, beyne giden kan akışının aniden kesilmesi sonucu oluşan ve beyin hücrelerinin hızla ölmesine yol açan ciddi bir tıbbi durumdur. İnme belirtileri, hızlı ve aniden ortaya çıkarak kişinin yaşamını tehdit edebilir. Bu belirtilerin tanınması ve acil tıbbi müdahale sağlanması, inme sonucu oluşabilecek kalıcı hasarları önlemek açısından kritik önem taşır.
İnme genellikle vücudun bir tarafında, özellikle yüz, kol veya bacakta ani uyuşma, zayıflık veya hareketsizlik ile kendini gösterir. Kişi, aniden bir kolunu kaldıramayabilir veya yüzünün bir tarafında sarkma fark edebilir. Bu belirti, beyne giden kan akışının kesilmesinden kaynaklanan sinir hasarının bir sonucudur. İnme geçiren kişilerde aniden konuşma güçlüğü ortaya çıkabilir. Kişi, sözcükleri düzgün bir şekilde telaffuz edemez, cümleleri anlamakta zorlanabilir veya anlamsız konuşmaya başlayabilir. Bu durum, beynin dil ve iletişimle ilgili bölgelerinin etkilenmesi sonucu oluşur. İnme belirtilerinden şüphelenildiğinde, kişiye basit bir cümle kurması veya tekrar etmesi istenerek bu durum kolayca fark edilebilir. İnme, bir veya iki gözde aniden ortaya çıkan görme kaybına veya bulanık görmeye neden olabilir. Kişi, aniden çevresindeki nesneleri net görememeye başlar veya görme alanında kararma yaşar. Bu durum, beyindeki görme merkezlerinin etkilenmesiyle ilişkilidir ve ciddi bir inme belirtisi olarak kabul edilir. İnme, beyindeki denge ve koordinasyon merkezlerini etkileyebilir, bu da ani baş dönmesi, denge kaybı ve yürüme güçlüğüne yol açabilir. Kişi, aniden sendeleyebilir, yürüyüşü düzensiz hale gelebilir veya otururken bile dengeyi sağlamakta zorlanabilir. Bu belirtiler, özellikle beyin sapını etkileyen inmelerde yaygındır. İnme, ani ve şiddetli bir baş ağrısına neden olabilir. Bu baş ağrısı, genellikle "hayatımın en kötü baş ağrısı" olarak tanımlanır ve özellikle hemorajik inmelerde (beyin kanaması) yaygındır. Baş ağrısı, kusma, bilinç kaybı veya kafa karışıklığı gibi diğer belirtilerle birlikte ortaya çıkabilir. İnme geçiren bir kişi aniden bilincini kaybedebilir veya ciddi kafa karışıklığı yaşayabilir. Kişi nerede olduğunu, kim olduğunu veya ne yaptığını hatırlamayabilir. Bu durum, beynin geniş bölgelerinin etkilenmesi sonucu ortaya çıkar ve acil müdahale gerektirir.

FAST Kuralı

İnme belirtilerini hızlıca tanımak için "FAST" kuralı kullanılabilir:

Face (Yüz): Kişiden gülümsemesi istenir. Yüzde bir tarafta sarkma olup olmadığına bakılır.

Arms (Kollar): Kişiden iki kolunu da kaldırması istenir. Bir kol diğerine göre aşağı düşüyorsa bu bir işarettir.

Speech (Konuşma): Kişiden basit bir cümle kurması istenir. Sözcükleri düzgün söyleyip söyleyemediği kontrol edilir.

Time (Zaman): İnme belirtileri görülüyorsa, zaman kaybetmeden acil tıbbi yardım çağrılmalıdır.

İnme Türleri Nelerdir?

İnme, acil tıbbi müdahale gerektiren ve kalıcı hasarlara neden olabilen bir durumdur. İnme, genellikle aniden ortaya çıkar ve hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken bir durumdur. 

1. İskemik İnme: İskemik inme, beyin damarlarının tıkanması sonucu oluşan bir inme türüdür. Bu durumda, beyne giden kan akışı azalır veya tamamen durur. İskemik inme, en sık görülen inme türüdür ve genellikle damar tıkanıklığına bağlı olarak ortaya çıkar.
2. Hemorajik İnme: Hemorajik inme, beyin dokusunda kanamanın meydana gelmesi sonucu oluşan bir inme türüdür. Bu durumda, beyin dokusuna kan sızar ve çevredeki dokulara baskı yaparak hasara neden olur. Hemorajik inme, genellikle yüksek kan basıncı veya anevrizma gibi durumlar sonucu ortaya çıkar.
3. Transient İskemik Atak (TIA): Transient İskemik Atak, geçici bir iskemik atak olarak da bilinir. Bu durumda, beyne giden kan akışı geçici bir süre için azalır ve belirtiler genellikle 24 saatten kısa bir süre içinde kaybolur. TIA, genellikle ciddi bir inme belirtisi olabilir ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur.

İnme Tanısı Nasıl Konur?

İnme, beyne giden kan akışının aniden kesilmesi sonucu oluşan acil bir tıbbi durumdur ve hızlı tanı konulması, hastanın yaşamını kurtarmak ve kalıcı hasarları önlemek açısından kritik önem taşır. İnme belirtileri ortaya çıktığında, sağlık profesyonelleri durumu doğrulamak ve inmenin türünü belirlemek için çeşitli tanı yöntemleri kullanır. İnme tanısının ilk adımı, hastanın belirtileri ve tıbbi geçmişi hakkında bilgi toplamaktır. Doktor, hastanın yaşadığı semptomlar, bu semptomların ne zaman başladığı, şiddeti ve süresi hakkında sorular sorar. Ayrıca, hastanın inme için risk faktörlerine sahip olup olmadığını belirlemek için sağlık geçmişini (örneğin, yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı gibi) inceler. Fiziksel muayene sırasında doktor, hastanın bilinç durumu, konuşma yeteneği, kas gücü, refleksler, göz hareketleri ve koordinasyon gibi nörolojik işlevlerini değerlendirir. Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, inme tanısında en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemlerinden biridir. BT taraması, beynin detaylı kesitsel görüntülerini oluşturur ve inmenin türünü belirlemeye yardımcı olur. Özellikle hemorajik inme (beyin kanaması) durumunda, BT taraması beyin içindeki kanamayı hızlıca tespit edebilir. Ayrıca, iskemik inme (damar tıkanıklığı) sonucu oluşan beyin hasarını da gösterebilir. BT taraması, hızlı bir şekilde yapılabilir ve acil durumlarda tanı koymada önemli bir araçtır. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG), beynin daha detaylı ve yüksek çözünürlüklü görüntülerini sağlamak için manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanan bir görüntüleme yöntemidir. MRG, özellikle iskemik inmeleri erken aşamalarda tespit etmede çok etkilidir. Beyindeki küçük damar tıkanıklıkları ve doku hasarları, MRG ile daha net görülebilir. Ayrıca, MRG, beyin sapı ve küçük beyindeki inme belirtilerini tespit etmekte BT taramasından daha başarılıdır. Karotis ultrasonu, boynun her iki yanında bulunan ve beyne kan taşıyan karotis arterlerini değerlendiren bir testtir. Bu test, arterlerdeki daralmaları veya plak oluşumlarını tespit edebilir. Karotis arterlerdeki tıkanıklık veya daralma, iskemik inme riskini artırabilir. Ultrason, ses dalgaları kullanarak arterlerin durumunu görüntüler ve non-invaziv bir test olarak kabul edilir. Anjiyografi, beyin damarlarını ayrıntılı olarak incelemek için kullanılan bir görüntüleme testidir. Bu test sırasında, damarların içine kontrast madde enjekte edilir ve ardından X-ışınları kullanılarak damarların detaylı görüntüleri elde edilir. Anjiyografi, beyindeki kan damarlarındaki tıkanıklıkları, anevrizmaları veya diğer damar anormalliklerini belirlemede etkilidir. Bu test, özellikle cerrahi müdahale veya kateter bazlı tedaviler öncesinde damarların durumunu değerlendirmek için kullanılır. Elektrokardiyogram (EKG),  kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden bir testtir ve kalp ritmindeki anormallikleri tespit eder. Atriyal fibrilasyon gibi düzensiz kalp ritimleri, kan pıhtılarının oluşumuna ve bu pıhtıların beyine giderek iskemik inmeye neden olmasına yol açabilir. EKG, inme risk faktörlerini belirlemek ve kalp kaynaklı inme olasılığını değerlendirmek için kullanılır. Kan testleri, inme tanısında ve inmenin neden olduğu diğer sağlık sorunlarını değerlendirmede kullanılır. Bu testler, kan şekeri seviyesini (hipoglisemi veya hiperglisemi inme belirtilerine benzeyebilir), elektrolit dengesizliklerini, kan pıhtılaşma faktörlerini, enfeksiyon belirtilerini ve kolesterol seviyelerini belirler. Ayrıca, kan testleri, inme sonrası tedaviye yön vermek için de önemlidir.

İnme Tedavisi Nasıl Uygulanır?

İnme, acil müdahale gerektiren ve kalıcı hasarlara neden olabilen bir durumdur. Bu nedenle, inme tedavisi hızlı ve etkili bir şekilde uygulanmalıdır. İnme tedavisi, genellikle hastanın durumuna bağlı olarak belirlenir.
 
1. Acil Müdahale: İnme şüphesi olan bir hastaya hemen acil müdahale yapılmalıdır. Bu müdahale, hastanın durumunu değerlendirmek ve gerekli tedbirleri almak için hızlı bir şekilde yapılmalıdır.
2. İlaç Tedavisi: İnme tedavisinde kullanılan ilaçlar, kan pıhtılaşmasını önleyen, kan basıncını düzenleyen veya beyin dokusuna kan akışını artıran ilaçlar olabilir. Bu ilaçlar, hastanın durumuna bağlı olarak doktor tarafından belirlenir.
3. Fizik Tedavi: İnme sonrası hastaların fiziksel ve konuşma terapisi gibi rehabilitasyon süreçlerine ihtiyaçları olabilir. Fizik tedavi, hastanın günlük yaşam aktivitelerini yeniden öğrenmesine ve bağımsızlığını kazanmasına yardımcı olabilir.
4. Cerrahi Müdahale: Bazı durumlarda, inme sonucu oluşan kan pıhtıları veya beyin dokusunda hasar oluşturan durumlar için cerrahi müdahale gerekebilir. Bu tür durumlarda, uzman bir cerrahın müdahalesi gerekebilir.
5. Anjiografi: Acil durumlarda trombüsün çıkartılması, kan dolaşımının sağlanması, elektif vakalarda yinemevcut damarsal problemlere müdahale etme imkanı sağlar.

İnme tedavisi, hastanın durumuna ve inmenin tipine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, inme tedavisi mutlaka uzman bir doktor tarafından belirlenmeli ve uygulanmalıdır. Ayrıca, inme riskini azaltmak için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve düzenli olarak doktor kontrolünden geçmek de önemlidir.

Online Randevu Oluştur