Makat Çatlağı (Anal Fissür, Anal Ülser)

Makat çatlağı nedir? Makat çatlağı belirtileri nelerdir? Makat çatlağı (Anal Fissür, Anal Ülser) neden olur? Makat çatlağı nasıl geçer​? Makat çatlağı, tıp literatüründe anal fissür olarak adlandırılan bir durumdur. Makat çatlağı, anüs çevresindeki deride meydana gelen bir yırtık veya çatlak olarak tanımlanabilir. Genellikle dışkılama sırasında yaşanan zorlanma sonucunda ortaya çıkar ve kişide ağrı, kanama ve kaşıntı gibi belirtilere neden olabilir. Makat çatlağı genellikle kabızlık, ishal, anüs bölgesine travma, aşırı zorlanma veya doğum gibi durumlar sonucunda ortaya çıkabilir. Ayrıca, anüs bölgesindeki kasların aşırı gergin olması da makat çatlağına zemin hazırlayabilir. Bu durum, genellikle acı verici bir deneyim olabilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Makat çatlağından korunmak için düzenli ve lifli beslenmek, bol su tüketmek, dışkılama sırasında zorlanmamak ve anüs bölgesine travma vermemek önemlidir. Ayrıca, hijyen kurallarına dikkat etmek ve düzenli olarak doktor kontrolünden geçmek de makat çatlağının önlenmesinde önemli rol oynar. Makat çatlağı tedavi edilebilen bir durumdur ancak belirtileri ciddi rahatsızlıklara yol açabildiği için ihmal edilmemelidir. Belirtileriniz varsa mutlaka bir doktora başvurmalısınız.

Özel Aktıp Hastanesi Genel Cerrahi branşı hekimlerinden Op. Dr. Hasan Serdar Bozkurt, Makat çatlağı (Anal Fissür, Anal Ülser)  hakkında detaylı bilgi vererek önemli uyarılarda bulundu.

Anal Fissür (Makat Çatlağı, Anal Ülser) Nedenleri Nelerdir?

Makat çatlağı, tıbbi adıyla anal fissür, anüsün iç kısmında oluşan küçük yırtıklar nedeniyle ortaya çıkar ve oldukça rahatsız edici olabilir. Bu yırtıkların oluşmasına neden olan çeşitli faktörler vardır. Kabızlık, anal fissür oluşumunun en yaygın nedenlerinden biridir. Sert ve büyük dışkının anüsten geçişi sırasında oluşan zorlanma, anüs dokusunu yırtarak fissüre yol açabilir. Düzenli olarak yeterli miktarda lif tüketmemek ve yetersiz sıvı alımı kabızlığa neden olabilir. Şiddetli ve uzun süreli ishal de anal fissür gelişimine katkıda bulunabilir. Sık ve sulu dışkılama, anüs bölgesinin sürekli tahriş olmasına neden olur ve bu da dokunun hassaslaşarak yırtılmasına yol açabilir. Doğum sırasında yaşanan aşırı zorlanma, anal fissür oluşumuna neden olabilir. Özellikle uzun süren doğum süreçlerinde, bebeğin başının geçişi sırasında anüs çevresinde oluşan basınç, bu bölgede yırtıklara yol açabilir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi enflamatuar bağırsak hastalıkları, anal fissür riskini artırabilir. Bu hastalıklar, bağırsak duvarında kronik iltihaplanmalara neden olur ve bu da anüs çevresindeki dokunun zayıflamasına ve kolayca yırtılmasına yol açabilir. Anal bölgede cinsel aktiviteler sırasında yeterli kayganlaştırıcı kullanılmaması veya aşırı zorlanma, anal fissüre neden olabilir. Bu tür aktiviteler anüs çevresindeki dokunun tahriş olmasına ve yırtılmasına yol açabilir. Anüs bölgesine alınan darbeler veya yaralanmalar, anal fissür oluşumuna neden olabilir. Bu tür travmatik olaylar, anüs çevresindeki dokunun bütünlüğünü bozarak yırtılmalara yol açabilir. Bazı durumlarda, anüs çevresindeki dokulara yeterli kan akışının sağlanamaması, bu dokuların iyileşme kapasitesini azaltır. Yetersiz kan akışı, dokuların daha kolay yırtılmasına ve anal fissür oluşumuna neden olabilir. Bazı nadir tıbbi durumlar ve enfeksiyonlar da anal fissür riskini artırabilir. Örneğin, tüberküloz, HIV ve sifiliz gibi enfeksiyonlar, anüs çevresindeki dokunun hassaslaşmasına ve yırtılmasına neden olabilir. Anal fissür, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilecek bir durumdur. Bu nedenle, anal fissürün nedenlerini anlamak ve bu nedenlere karşı önlemler almak, bu rahatsızlığın önlenmesinde ve tedavisinde önemli bir rol oynar.

İlgili İçerik: Hemoroid nedir?

Anal Fissür/Makat Çatlağı/Anal Ülser Belirtileri Nelerdir?

Anal fissür, anüsün iç kısmında oluşan küçük yırtıklardır ve genellikle ciddi rahatsızlıklara yol açar. Bu durum, özellikle dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrı ve rahatsızlık hissi ile kendini belli eder.

1. Ağrı: Anal fissürün en belirgin belirtisi, dışkılama sırasında ve sonrasında hissedilen yoğun ağrıdır. Bu ağrı, genellikle keskin ve yanma hissi şeklinde tanımlanır. Ağrı, dışkılama sonrasında birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürebilir ve oldukça rahatsız edici olabilir.

2. Kanama: Dışkılama sırasında veya sonrasında parlak kırmızı renkte kan görülmesi, anal fissürün yaygın bir belirtisidir. Kanama genellikle az miktarda olup, tuvalet kağıdında veya dışkı yüzeyinde fark edilebilir.

3. Kaşıntı ve Tahriş: Anal fissür, anüs çevresinde kaşıntı ve tahrişe neden olabilir. Bu kaşıntı ve tahriş hissi, fissürün iyileşme sürecinde veya tekrar açılması durumunda daha belirgin hale gelebilir.

4. Şişlik ve Hassasiyet: Anüs çevresinde hafif şişlik ve hassasiyet de anal fissür belirtileri arasında yer alabilir. Bu şişlik, genellikle fissürün bulunduğu bölgenin çevresinde lokalize olur ve dokunulduğunda hassasiyet hissi verir.

5. Dışkılama Zorluğu: Fissür nedeniyle yaşanan ağrı ve rahatsızlık, kişilerin dışkılama sırasında zorlanmalarına ve dışkılama işlemini ertelemelerine neden olabilir. Bu da kabızlık ve dışkı sertleşmesi gibi sorunları beraberinde getirir, böylece fissürün iyileşmesi zorlaşabilir.

6. Kasılma ve Spazm: Anüs kaslarında istemsiz kasılmalar ve spazmlar, fissürün neden olduğu ağrıya eşlik edebilir. Bu kasılmalar, anüsün doğal iyileşme sürecini zorlaştırabilir ve ağrının daha uzun süreli olmasına yol açabilir.

Anal fissür belirtileri, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Bu belirtilerle karşılaşıldığında, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile anal fissür büyük ölçüde kontrol altına alınabilir ve iyileştirilebilir.

Anal Fissür (Makat Çatlağı, Anal Ülser) Teşhisi Nasıl Yapılır?

Anal fissür, anüsün iç kısmında oluşan küçük yırtıklardır ve teşhis edilmesi genellikle fiziksel muayene ile mümkündür. Doğru teşhis ve uygun tedavi için doktor tarafından yapılacak ayrıntılı değerlendirme önemlidir. Teşhis sürecinin ilk adımı, hastanın tıbbi geçmişinin detaylı bir şekilde alınmasıdır. Doktor, hastanın belirtilerini, bu belirtilerin ne kadar süredir devam ettiğini ve herhangi bir tetikleyici faktör olup olmadığını sorgular. Ayrıca, hastanın kabızlık, ishal, doğum geçmişi ve diğer sağlık durumları hakkında bilgi toplar. Fiziksel muayene, anal fissür teşhisinin en kritik adımlarından biridir. Doktor, anüs çevresini ve içini inceleyerek fissürün varlığını belirler. Fiziksel muayene sırasında hastanın rahatlaması ve mümkün olduğunca gevşemesi istenir. Muayene genellikle şu şekilde yapılır:

• Görsel İnceleme: Doktor, anüs çevresini görsel olarak inceler ve herhangi bir yırtık, çatlak veya şişlik olup olmadığını kontrol eder.
• Palpasyon: Anüs bölgesinde hassasiyet, ağrı veya şişlik olup olmadığını kontrol etmek için hafifçe bastırarak dokunur.

Bazı durumlarda, doktor fissürü daha ayrıntılı bir şekilde incelemek için anoskopi yapabilir. Anoskopi, anüs içine yerleştirilen küçük, ışıklı bir cihaz olan anoskop ile yapılan bir muayenedir. Bu cihaz, doktorun anüsün iç kısmını daha net bir şekilde görmesini sağlar ve fissürün boyutunu, yerini ve şiddetini değerlendirir. Eğer anal fissürün altında yatan başka bir sağlık sorunu olduğundan şüpheleniliyorsa, doktor rektoskopi veya kolonoskopi önerebilir. Bu prosedürler, bağırsakların içini incelemek için kullanılır ve inflamatuar bağırsak hastalığı, tümörler veya diğer anormal durumların varlığını tespit etmeye yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, doktor enfeksiyon veya diğer sistemik hastalıkları ekarte etmek için laboratuvar testleri isteyebilir. Bu testler arasında kan testleri, dışkı örneklerinin analizi ve diğer uygun testler yer alabilir. Nadir durumlarda, anal fissürün nedenini belirlemek veya diğer anormal durumları ekarte etmek için MRI veya CT taramaları gibi ileri görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Anal Fissür (Makat Çatlağı, Anal Ülser) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anal fissür, anüsün iç kısmında oluşan küçük yırtıklardır ve oldukça rahatsız edici olabilir. Tedavi süreci, belirtilerin şiddetine ve süresine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Lifli Gıdalar Tüketimi: Beslenme düzeninde lif oranı yüksek gıdalara yer vermek, dışkının yumuşak olmasını sağlar ve kabızlığı önler. Sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve baklagiller bu konuda yardımcı olabilir.
• Bol Su İçmek: Yeterli miktarda su tüketimi, dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur ve dışkılama sürecini kolaylaştırır.
• Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, bağırsak hareketlerini düzenler ve kabızlık riskini azaltır.

Tıbbi Tedaviler

• Topikal Kremler ve Merhemler: Anüs bölgesine uygulanan lidokain içeren lokal anestezik kremler, ağrıyı hafifletir. Nitrat veya kalsiyum kanal blokerleri içeren kremler ise anal sfinkterin gevşemesine ve kan akışının artmasına yardımcı olabilir.
• Laksatifler: Doktor tarafından önerilen laksatifler, dışkının yumuşamasına ve dışkılama sürecinin kolaylaşmasına yardımcı olabilir.

Ilık Oturma Banyoları

Günde birkaç kez 15-20 dakika boyunca ılık suyla yapılan oturma banyoları, anal bölgedeki kasların gevşemesine, ağrının azalmasına ve iyileşme sürecinin hızlanmasına yardımcı olabilir.

Botoks Enjeksiyonları

Anal sfinkter kasına botulinum toksin (Botoks) enjeksiyonu yapılması, kasların geçici olarak gevşemesini sağlar ve bu da fissürün iyileşmesine yardımcı olabilir. Botoks enjeksiyonları genellikle kronik anal fissür vakalarında kullanılır.

Cerrahi Müdahale

Diğer tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı kronik ve şiddetli anal fissür vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. En yaygın cerrahi yöntem, lateral internal sfinkterotomi adı verilen işlemdir. Bu işlem sırasında, anal sfinkter kasının küçük bir kısmı kesilerek gevşetilir ve böylece fissürün iyileşmesi sağlanır.

Diğer Tedavi Yöntemleri

Bazı durumlarda, doktorlar alternatif tedavi yöntemleri önerebilir. Bunlar arasında topikal nitrogliserin ve diltiazem kremleri, anestezik merhemler ve diğer özel tedavi yöntemleri bulunabilir.

Makat Çatlağı (Anal Fissür) Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Anal fissür, anüsün iç kısmında oluşan küçük yırtıklardır ve tedavi edilmediği takdirde ciddi rahatsızlıklara ve komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi edilmeyen anal fissürler akut evreden kronik evreye geçebilir. Kronik anal fissür, genellikle daha derin ve iyileşmesi daha zor bir yaradır. Bu durumda ağrı ve rahatsızlık hissi sürekli hale gelir ve günlük yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenir. Tedavi edilmeyen fissürler, dışkılama sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya neden olmaya devam eder. Bu ağrı, kişilerin dışkılamaktan kaçınmasına ve bunun sonucunda kabızlık gibi ikincil sorunların ortaya çıkmasına yol açabilir. Kabızlık, fissürün daha da kötüleşmesine neden olabilir, bu da bir kısır döngü oluşturur. Anal fissürler genellikle dışkılama sırasında kanamaya neden olur. Tedavi edilmediğinde, bu kanama devam edebilir ve zamanla anemi gibi daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kronik kanama, vücudun demir depolarını tüketerek halsizlik, yorgunluk ve diğer anemi belirtilerine neden olabilir. Açık yara olan anal fissür, enfeksiyon riskini artırır. Bakterilerin yara bölgesine girmesi enfeksiyona neden olabilir ve bu durum apseler ve fistüller gibi daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Enfekte olan fissürler, şiddetli ağrı, şişlik ve iltihaplanma belirtileri gösterebilir. Tedavi edilmeyen anal fissürler, anüs çevresindeki sfinkter kaslarında sürekli spazmlara neden olabilir. Bu spazmlar, kan akışını azaltarak fissürün iyileşmesini engeller ve ağrının daha da şiddetlenmesine yol açar. Sürekli kas spazmları, anal sfinkterin işlevini olumsuz etkileyebilir. Tedavi edilmeyen fissürlerin neden olduğu ağrı ve rahatsızlık, kişilerin dışkılama alışkanlıklarını değiştirmesine yol açabilir. Dışkılamaktan kaçınma eğilimi kabızlık ve dışkının sertleşmesine neden olur, bu da fissürün daha da kötüleşmesine ve yeni fissürlerin oluşmasına yol açabilir.

Makat Çatlağı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Soru 1: Makat çatlağı nedir?

• Cevap: Makat çatlağı, anüsün iç kısmında oluşan küçük yırtıklardır. Genellikle dışkılama sırasında aşırı zorlanma, kabızlık veya ishal nedeniyle meydana gelir ve şiddetli ağrı ve kanamaya neden olabilir.

Soru 2: Makat çatlağı belirtileri nelerdir?

• Cevap: Anal fissür belirtileri arasında dışkılama sırasında ve sonrasında hissedilen keskin ağrı, parlak kırmızı renkte kanama, anüs çevresinde kaşıntı ve tahriş, şişlik ve hassasiyet bulunur.

Soru 3: Makat çatlağının nedenleri nelerdir?

• Cevap: Kabızlık, ishal, zorlu doğum, inflamatuar bağırsak hastalıkları, anal bölgedeki travma ve cinsel aktiviteler gibi çeşitli faktörler anal fissüre neden olabilir. Yetersiz kan akışı ve bazı enfeksiyonlar da risk faktörleri arasında yer alır.

Soru 4: Makat çatlağı nasıl teşhis edilir?

• Cevap: Makat çatlağı, hastanın belirtilerinin değerlendirilmesi ve fiziksel muayene ile teşhis edilir. Doktor, anüs çevresini görsel olarak inceler ve gerekirse anoskopi gibi ek yöntemler kullanarak daha ayrıntılı bir değerlendirme yapar.

Soru 5: Makat çatlağı nasıl tedavi edilir?

• Cevap: Tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri (lifli gıdalar tüketmek, bol su içmek, düzenli egzersiz yapmak), topikal kremler ve merhemler, laksatifler, ılık oturma banyoları gibi yöntemlerle başlar. Şiddetli vakalarda botoks enjeksiyonları veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Soru 6: Makat çatlağı tedavi edilmezse ne olur?

• Cevap: Tedavi edilmeyen anal fissürler kronikleşebilir, şiddetli ağrı ve sürekli kanamaya neden olabilir. Enfeksiyon riski artar ve sfinkter spazmları gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu durumlar, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve daha karmaşık tedavi süreçlerini gerektirebilir.

Soru 7: Makat çatlağını önlemek mümkün müdür?

• Cevap: Evet, makat çatlağını önlemek için lifli gıdalar tüketmek, yeterli miktarda su içmek, düzenli egzersiz yapmak ve tuvalet alışkanlıklarını düzenli hale getirmek gibi önlemler alınabilir. Ayrıca, dışkılama sırasında aşırı zorlanmaktan kaçınmak ve hijyen kurallarına dikkat etmek de önemlidir.

Soru 8: Makat çatlağı ne kadar sürede iyileşir?

• Cevap: Anal fissürler genellikle uygun tedavi ile birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak, kronik fissürler daha uzun sürede ve daha yoğun tedavi gerektirebilir. Tedavi süresi, fissürün şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Soru 9: Makat çatlağı tekrar edebilir mi?

• Cevap: Evet, makat çatlağı tekrarlayabilir. Özellikle altta yatan nedenler (kabızlık, inflamatuar bağırsak hastalıkları, vb.) devam ediyorsa veya tedavi sürecinde tam iyileşme sağlanmadıysa, anal fissürlerin tekrarlama olasılığı vardır.

Online Randevu Oluştur