Sivrisinek ısırığı alerjisi belirtileri nelerdir? Sivrisinek ısırığı alerjisi ne iyi gelir? Sinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar, özellikle yaz döneminde rastlanan sağlık problemlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Hassas kişilerde şiddetli belirtilere yol açan sinek ısırığına karşı önlem almak gerekiyor.
Özel Aktıp Hastanesi Cildiye branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Anıl MAKARA, sinek ısırığı alerjisi hakkında detaylı bilgi vererek önemli uyarılarda bulundu.
Sinek Isırığına Bağlı Alerjik Reaksiyon Nedir? Sivrisinek Isırığı Alerjisi:
Sinek ısırmaları, yaygın böcek sokması tiplerinden biridir. Böyle bir durumda vücudun aşırı reaksiyon göstermesi; kızarıklık, ciltte ödem (şişlik), ağrı ve benzeri şikâyetlerle tepki vermesi durumuna sinek ısırığı alerjisi denir. Bu; tıp dilinde ise, ‘Skeeter sendromu’ olarak adlandırılır.
Sivrisinekler şafak ve alacakaranlık zamanları daha aktiftir. Çünkü bunlar gececil (noktürnal) hayvanlardır. Akşam saatlerinde aktifleşmeye başlar ve geceleyin beslenmeyi tercih eder.
Erkek sivrisinekler yalnızca su ve nektar (çiçeklerin ürettiği bir salgı) ile beslenir. Dişi sivrisineklerin besin maddesi de kandır. İşte insanların, ısırıklarından muzdarip olduğu sivrisinekler de onlardır.
Zira dişiler, yumurta üretimi için kana gereksinim duyar. Bunların olgunlaşabilmesi için ise demire ihtiyacı vardır. O yüzden dişi sivrisinekler bu ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla insanların cildinden faydalanır.
Sivrisinek Alerjisi Nasıl Gelişir? - Sinek Isırığına Bağlı Alerjik Reaksiyon Nasıl Oluşur?
Sivrisinekler cildimize konduktan sonra kanımızı emmek için iğnesini derimizin altına yerleştirir. Beslenirken, ilgili bölgeye tükürüğünü enjekte eder. Bunun sonucunda vücut, sineğin salyasına tepki verir. Böylece kaşıntı ve şişlik meydana gelir.
Sivrisinek türleri yalnız insanları değil hayvanları da ısırır. Buna bağlı olarak parazit, virüs, mikrop ve bunun gibi zararlı mikroorganizmalarla enfekte olur. O nedenle sivrisinek ısırığı alerjisi ciddiye alınmalı, enfeksiyon riski barındırdığı unutulmamalıdır.
Sivrisinekler Kimleri Isırır? Sinek Isırığına Bağlı Alerjik Reaksiyon Risk Faktörleri:
-Deyim yerindeyse- vızıltılarıyla bile korku salan, kendisi küçük fakat marifeti büyük bu canlıların kurbanlarını seçerken bazı kriterlere öncelik verdiğini söylemek mümkündür. Araştırmalara göre, sivrisinek ısırığı alerjisi risk faktörleri şu şekildedir:
• Ter kokmak (Çünkü bu şekilde amonyak, laktik asit ve ürik asit yayan insanlar sivrisinekler için daha çekicidir.),
• Kan grubunun AB veya 0 tipi olması,
• Aşırı kilolu olmak,
• Koyu renk giyinmek (Zira koyu renkler ısıyı emer. Sinekler de sıcaktan etkilenir. Bu nedenle koyu renkli kıyafetleri tercih edenler, ısırılma bakımından daha yüksek risk taşır.),
• Egzama,
• Açık alanlarda çalışmak,
• Sık sık seyahat etmek,
• Mastositoz hastalığı,
• Erkek olmak,
• Bataklıklarda, tropik veya nemli iklime sahip bir bölgede yaşamak,
• Hamilelik,
• Yakın zamanda bira içmiş veya egzersiz yapmış olmak.
• Ayrıca küçük yaştaki bireyler ve bağışıklığı düşük kişiler sinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar açısından risk grubundadır.
• Antimikrobiyal ajanlara, proteinlere ve sinek tükürüğündeki bunun gibi bileşenlere alerjisi bulunanlarda yine Skeeter sendromu gelişme ihtimâli daha fazladır.
Sivrisinek Alerjisi Belirtileri Nelerdir? Sinek Isırığına Bağlı Alerjik Reaksiyon Belirtileri:
Sivrisineklerin tükürüğü birçok alerjik protein ihtiva eder. Isırdıkları zaman bu salgılardaki maddeler cilde geçerek deriyi uyuşturan ve kanın pıhtılaşmasını önleyen kimyasalların salınımına yol açar. Ayrıca mast hücrelerinden histamin maddesinin salınmasına da sebebiyet verir. Bu ise kaşıntıya neden olur.
Kimi insanların bağışıklık sistemi salgılarda bulunan maddelere hafif yanıt verirken, bazılarında bu tepki şiddetli olabilir. Özellikle alerjik yapılı veya bağışıklık sistemi zayıf kişiler böcek ısırmasına karşı daha duyarlıdır.
Sizi sivrisinek soktuğunda şu belirtileri yoğun veya uzun süreli olarak yaşıyorsanız, sinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar yönünden değerlendirilmeniz gerekir:
• Kızarık, kaşıntılı, ağrılı şişlikler (Boyutları genellikle 2-10 mm arasında farklılık gösterir.),
• Bölgesel ağrı,
• Kabarcıklar,
• Çürük görünümlü koyu renk değişimi,
• Sert, ufak tümsekler,
• Cildin su toplaması,
• Ciltte sıcaklık artışı,
• Isırık bölgesinin yakınında morluk oluşumu,
• Kurdeşen,
• Lezyonlar,
• Belirtilerin geniş bir alana yayılması.
Bunlara ek olarak şu belirtilerden biriyle karşılaşırsanız, ciddi sivrisinek ısırığı alerjisi yaşıyorsunuz ve hemen tıbbî yardım almanız gerekiyor demektir:
1. Mide bulantısı, kusma,
2. Şiddetli baş ağrısı,
3. Ateş,
4. Yorgunluk,
5. Eklem ağrıları,
6. Konsantrasyon bozukluğu,
7. İshal,
8. Ense sertliği,
9. Döküntü,
10. Vücudunuzun bir tarafında kas zayıflığı olması vb. nörolojik değişiklikler.,
11. Bilinç bulanıklığı.
Çok ciddi boyuttaki sivrisinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar koma veya felç gibi durumlara da yol açabilir. Diyabet, kanser, böbrek yetmezliği ve yüksek tansiyon gibi kronik rahatsızlığı bulunanlarda enfeksiyon belirtilerinin daha şiddetli olabileceği gösterilmiştir.
Sivrisinek Alerjisi Tehlikeli mi?
Çoğu zaman sinek ısırıklarının yol açtığı cilt reaksiyonları 3-10 gün içerisinde kendi kendine iyileşir. Fakat çok hassas bir cilt yapısı olan veya alerjik bünyeye sahip kişilerde belirtilerin derecesi ve yoğunluğu fazla olabilir. Bu ise, gerekli müdahale yapılmadığı takdirde daha ciddi sorunları beraberinde getirir.
Örneğin; bazı durumlarda, sinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar nedeniyle serum hastalığı veya akut yaygın ürtiker gelişebilir. Kimi zaman lenfanjit ya da lenf sisteminde iltihap meydana gelebilir.
Bazen de anafilaksi (alerjik şok) veya farklı sistemik alerjik reaksiyon tipleri gözlemlenebilir. Anafilaksi varlığı; hırıltılı solunum, boğaz şişliği, cilt döküntüsü, baygınlık ve benzeri semptomlar ile karakterize olup, hayatı tehdit eden bir durumdur. Fakat sivrisinek alerjisine bağlı ölümcül sonuçlar nadiren görülür.
Uygun şekilde kontrol altına alınan sivrisinek alerjileri uzun süreli bir hastalık meydana getirmez ve hayatı olumsuz etkilemez.
Diğer taraftan; sinekler ısırıkları vasıtasıyla mikropları yaydığı için, insanları hasta edebilirler. Örneğin; sıtma ve benzeri parazitler , Dang humması ve Batı Nil gibi virüsler hastalık oluşturabilirler.
Sivrisinek Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir? Sivrisinek Isırığına Bağlı Alerjik Reaksiyon Tanısı Nasıl Konur?
Teşhis aşamasında; hastanın detaylı öyküsünü almaya ve ayrıntılı tıbbî muayeneye ilâveten, alerji testlerine de ihtiyaç duyulabilir. Kan tahlili alınarak veya deriden gerçekleştirilen bu alerji testleri, sistemik veya lokal olarak sivrisinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar ile ilgili önemli bilgiler verir.
Öte yandan; sistemik reaksiyon geliştiği tespit edilen çocuklarda, bağışıklık yetmezliği açısından da ek değerlendirme yapmak gerekir.
Sivrisinek Alerjisi Tedavisi Nasıl Yapılır? Sivrisinek Alerjisi Tedavi Yöntemleri:
Yaz günlerinde kâbusumuz olan sivrisinek sokmalarına karşı yapılması gereken ilk şey, ısırılan bölgenin beyaz sabun ve suyla yıkanmasıdır. Bunu yaparken kabarcıkları tahriş etmemek ve nazik bir biçimde yıkamaya özen göstermek gerekir.
Buz torbası uygulamak veya farklı bir yöntem ile soğuk kompres yapmak da kaşıntı ve şişliğin hafifletilmesi noktasında etkilidir.
Limon, tuzlu veya oksijenli su kullanmanın da belirtileri azalttığı iddia edilmektedir. Ancak bilinçsizce yapılacak bazı şeyler şikâyetleri gidermek şöyle dursun, daha da kötüleştirebilir.
Bu nedenle sivrisinek alerjisi belirtileri görüldüğünde ilk müdahale sonrasında vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak en doğru olanıdır.
Sivrisineğin ısırdığı yere kabartma tozu, alkol, elma sirkesi, veya karbonat sürmek, sirke uygulamak gibi yanlış müdahalelerden ise şiddetle sakınılmalıdır. Ayrıca ısırılan bölgeyi kaşımamalı, yaranın enfekte olmaması için dikkatli davranılmalıdır.
İlaçlarla Sivrisinek Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?
Bunun için oral yolla yani ağızdan alınarak kullanılan antihistaminik veya anti inflamatuar ilaçlara başvurulabilir. Ayrıca ısırık bölgesine 5-10 gün boyunca uygulanacak kortizonlu kremler de belirtilerin ortadan kaldırılmasına yardımcıdır.
Sistemik reaksiyon gelişmiş olması hâlinde 5-7 gün süreyle ağızdan kortizon verilir. Ateş ile beraber gözlemlenen büyük lokal reaksiyonların iyileştirilmesinde ise ateş düşürücü ilaçlardan da yararlanılır.
Bunun dışında eğer enfeksiyon durumu söz konusuysa antibiyotik kullanımı gerekebilir.
Tüm bu ilaç tedavilerinin, krem ve jel türü preparatların doktor kontrolünde olması, kişilerin kendi başına ilaç kullanmaktan kaçınması çok önemlidir.
Sivrisinek Alerjisi Nasıl Önlenir? Sivrisinek Isırığı Alerjisi Nasıl Engellenir?
Sıcak havaların gelmesiyle birlikte -deyim yerindeyse- başımızın belâsı olan ve rahatımızı kaçıran sineklere karşı alabileceğimiz birtakım önlemler mevcuttur. Onlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
1. Uzun kollu giysiler giymek,
2. Durgun su alanlarına yaklaşmamak,
3. Açık hava etkinliklerini gündüz vaktine denk getirmek ve bu gibi aktiviteleri akşamleyin gerçekleştirmekten kaçınmak,
4. Ağır kokulu parfümler sürmemek,
5. Pencere ve kapılara sineklik takmak,
6. Evin çevresindeki uzun otları ortadan kaldırmak, çimleri biçmek, boşaltılabilecek su birikintilerini (çocuk havuzu vb.) temizlemek,
7. Sineklerin eve girebileceği noktalarda fesleğen, reyhan gibi bitkiler bulundurmak,
8. Vücuda Okaliptüs, lavanta vb. yağlar sürmek (Bunları cilde zarar vermeyen badem yağı gibi bir doğal yağ ile seyreltmek önerilir. Genel formül, 15 gram yağ içerisine 3-5 damla bitkisel yağ damlatılması yönündedir.),
9. Bebeklerin böceklere maruz kalabileceği yerlerde bebek arabası yahut bebek taşıyıcısı üzerinde cibinlik kullanmak, bebek yatağının kenarlarını ve üstünü cibinlikle kapatmak,
10. Parlak giysilerden uzak durmak,
11. Sinek kovucu âletlerden yardım almak (Bunlar ultrasonik sesler çıkararak çalışır. Agresif erkek sivrisineklerin kanat çırpış sesini taklit etmek veya dragonfly (yusufçuk) sesi çıkarmak suretiyle sinekleri kaçırtabilir. Fakat kimyasal yöntemler gibi etkili oldukları söylenemez.),
12. Böcek ve sivrisinek kovucu sprey, solüsyon gibi ürünler kullanmak. (Sivrisineklerden koruma etkisi en güçlü kimyasal maddelerin başında 'DEET' (N-diethyl-3-methylbenzamide) gelir.).
13. Mevcut birikintileri ilaçlamak, yağmurlardan sonra su drenajlarını sağlamak ve dere yataklarını ıslah etmek de, sivrisinek vakalarını azaltmak için belediyelere düşen görevler arasındadır.
Siz de sivrisinek ısırığına bağlı alerjik reaksiyonlar yaşıyorsanız, tanı ve tedavide geç kalmamak için hemen hastanemize başvurabilir; doğru teşhis, zamanında ve uygun müdahale ile sağlığınızı geri kazanabilirsiniz.
Yayın tarihi: 28.Ağustos.2023
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."