Duruş bozukluğu hangi bölüm bakar? Sorusunun cevabında Ortopedi ve Travmatoloji branşı karşımıza çıkıyor. Öte yandan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümü de, duruş bozukluklarının tedavisi ile yakından ilgileniyor.
Duruş bozukluğu, vücudun dik durma pozisyonunun normalden sapması veya omurganın yanlış hizalanması sonucu oluşan bir durumdur. Bu durum kişinin omurga, kaslar ve eklemler üzerindeki dengeyi etkileyebilir, dolayısıyla vücut pozisyonu bozulur. Duruş bozuklukları, omurga veya kas sistemini etkilemektedir. Duruş bozukluğu hangi bölüm bakar? Duruş bozukluğu için hangi doktora gidilir? Duruş bozukluğu nasıl düzeltilir? Duruş bozukluğu egzersizleri nelerdir? Duruş bozukluğu belirtileri nelerdir? Duruş bozukluğu tedavisi nasıl yapılır?
Duruş bozukluğu nedir? Duruş bozuklukları kaç çeşittir? Tedavisi nasıl yapılır? Tüm bu soruların cevabını Özel Aktıp Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji branşı hekimlerinden Yrd. Doç. Dr. Ferdi GÖKSEL'in açıklamalarında bulmanız mümkün.
Postür (Duruş Bozukluğu) Nedir?
Bir kişinin otururken, yatarken veya ayakta durur halde aldığı pozisyon, yani vücudunun duruş şekli ‘postür’ olarak ifade edilir. Kalçalar, omuzlar, baş ve omurga, duruş biçimine göre hizalanır.
Kas-iskelet sisteminin sağlığını korumak, vücut yorgunluğunu önlemek, denge ve koordinasyon sağlamak iyi bir duruş pozisyonuyla mümkündür. Bağlar, eklemler ve kas grupları üzerindeki baskı, doğru duruş pozisyonu ile azaltılır. Öte yandan bu, vücudu esnek tutmak açısından da son derece önemlidir.
Fakat kimi zaman bazı durumlar duruş biçimini olumsuz yönde etkileyebilir. Bunun sonucu olarak duruş bozukluğu meydana gelir. Kişilerin dış görünüşünü bozan bu olay, kas ve iskelet sağlığına da zarar verir.
Buna göre; Eğilme, koşma, yürüme ve benzeri fiziksel hareketler ve uyuma, ayakta durma, oturma gibi haller esnasında belin, kol ve bacakların uyumlu bir şekilde hareket etmemesi, ‘duruş bozukluğu’ olarak tanımlanır.
Duruş Bozukluğu Neden Olur?
Oturuş, ayakta duruş ve yürüyüş şeklinin yanlış olması, duruş bozukluğu meydana gelmesiyle sonuçlanır. Öte yandan, anatomik ve yapısal problemler de çeşitli duruş bozuklukları meydana getirebilir.
Buna göre, duruş bozukluğu neden olur? Sorusuna en yaygın risk faktörlerini listeleyerek şöyle yanıt verebiliriz:
1. Başı öne doğru eğerek telefonla ilgilenmeyi alışkanlık hâline getirmek,
2. Omurgadaki çatlak veya kırıklar,
3. Bilgisayar başında uzun müddet -yanlış bir pozisyonda oturarak- vakit geçirmek,
4. Sürekli topuklu ayakkabı kullanımı,
5. Yanlış pozisyonda oturmak, uzun süre oturmayı gerektiren bir işte çalışmak,
6. Uygun olmayan yatak tercihi,
7. Bağ doku hastalıkları,
8. Hamilelik,
9. Nöromusküler hastalıklar,
10. Hareketsizlik,
11. Genetik yatkınlık,
12. Anne karnında meydana gelen bazı sorunlar,
13. Yüksek yastıkla uyumak ve bunun sonucunda boyun kaslarının aşırı baskıya maruz kalması,
14. Yol bisikleti, beyzbol, kriket gibi uzun süre boyunca eğik duruş gerektiren sporlar ile uğraşmak,
15. Eklem ve kas deformasyonları,
16. İskelet sistemi problemleri.
Çocuklarda Duruş Bozukluğu Nedenleri:
Çocukluk çağında karşılaşılan duruş bozukluğunun sebepleri genel olarak şunlardır:
1. Fazla kilo,
2. Görme bozuklukları,
3. Çocuğun sürekli ağır sırt çantası taşıması,
4. Bilgisayar karşısında yanlış oturmak,
5. Vücut yapısına uygun olmayan yatak kullanılması vb.
Duruş bozukluğu olan çocukların gelişimini sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için ortopedi hekiminin kontrolü altında olması önemlidir.
Anne-babalar; ‘doğru oturmayı kendi kendine yavaş yavaş öğrenir.’ Diyerek duruş bozukluğunu ihmâl etmemeli, daha büyük problemlere yol açmadan bu durumun tedavisi için bir uzmana başvurmalıdır.
Duruş Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Geliştiği bölgeye göre farklılık gösteren duruş bozukluğu belirtileri şunlardır:
1. Omuz, boyun, kol ve üst sırt bölgesinde ağrı,
2. İlgili bölgelerde yanma hissi,
3. Ayak veya el bileğinde ağrı,
4. Omurgada hassasiyet,
5. Diz ve bacak ağrısı,
6. Nedensiz yorgunluk,
7. Bağ ve kas dokularının gerilmesi,
8. Kambur oluşumu, sırttaki yuvarlaklığın artması,
9. Başın dik olmaması, omuzların öne doğru salınmış (düşük) oluşu,
10. Bel çukurunun fazlalaşması,
11. Hafif ağırlıkları kaldırırkan veya oturup kalkarken zorlanmak,
12. Kuvvetsizlik, kas güçsüzlüğü,
13. Kas spazmları,
14. Boyun düzleşmesi varlığında- baş ağrısı ve baş dönmesi vb.
Duruş Bozukluğu Nelere Yol Açar? Duruş Bozukluğu Ağrı Yapar mı?
Postür bozukluğu, kas ve eklem gerginliğine yol açar. Bu ise söz konusu bölgelerde ağrıya sebebiyet verir. Baş, boyun ve sırt ağrıları, duruş bozukluğundan kaynaklı en yaygın sağlık problemlerinden bazılarıdır.
Kişilerin estetik görüntüsünde de bozulmaya neden olan bu durum, ayrıca özgüven kaybı ve buna bağlı sosyalleşme sorunlarını beraberinde getirebilir.
Duruş Bozukluğu Hastalıkları Nelerdir?
Bazı kas-iskelet hastalıkları duruş bozukluğuna yol açar. Onlardan birkaçını şöyle ifade edebiliriz:
1. Marfan ve Ehler Danlos sendromu,
2. Müsküler distrofi,
3. Osteoporoz,
4. Scheuermann Hastalığı,
5. Skolyoz.
Tedavi edilmeyen duruş bozuklukları ise; migren, boyun fıtığı, bel fıtığı ve boyun düzleşmesi gibi hastalıklara neden olabilir.
Duruş Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir? En Yaygın Duruş Bozukluğu Tipleri:
Vücudun aldığı pozisyonlar doğrultusunda bazı duruş bozukluğu türleri şu şekildedir:
• Düz Sırt:
Alt omurganın doğal eğriliğini kaybetmesiyle ortaya çıkar. ‘Flatback’ diye de bilinir. Bu duruş bozukluğuna sahip kişiler yürürken veya otururken öne doğru eğilir. Sırt bölgesinin alt kısmı ise düz görünür. Genellikle iltihaplı artrit ve benzeri rahatsızlıklardan kaynaklanan bu durum, doğumsal nedenlere bağlı olarak da gelişebilir.
• Hiper Lordoz:
Pelvis ile kalçaların, orta vücut hattı önüne doğru pozisyon almasıyla karakterizedir. Lordoz; kişinin sırtını sabitleyen çekirdek kaslarında zayıflık, kalça ya da karın kaslarının zayıflamış olması nedeniyle gelişir. Bu duruş bozukluğuna sahip kişilerin beli abartılı bir biçimde öne doğru eğiktir. Kişi ayağa kalktığı zaman poposu ve karın bölgesi geriye yaslanmış gibi gözükür.
Omurga anormallikleri, yaralanma ve obezite, bu tür duruş bozukluğunun başlıca nedenleri arasındadır.
• Kifoz:
‘Kamburluk’ diye de adlandırılır. Üst sırt bölgesinin aşırı eğriliğe sahip olduğu, omuzların ise ön tarafa doğru yuvarlandığı bir duruş bozukluğudur. Kemik erimesi kifoza yol açabilir. Özellikle yaşlı kadınlarda görülme sıklığı daha yüksektir. Çocukluk döneminde kanser tedavisi, felç veya enfeksiyon da kifoz gelişim riskini artıran faktörlerden bazılarıdır.
• İleri Kafa:
En çok görülen duruş bozukluğu çeşitleri içerisinde ileri kafa; kulakların dikey orta hattı önünde konumlanmasını ve baş duruşunun öne doğru olmasını ifade eder.
‘Nerd boyun’, ‘metin boyun’ veya ‘teknik boyun’ olarak da isimlendirilir.
Bu durum genellikle; yoğun araç kullananlarda, her gün telefon veya bilgisayar ile saatler boyu ilgilenen kişilerde ortaya çıkar. Yaşlılık da ileri kafa duruş bozukluğunun meydana gelmesine zemin hazırlayan biyolojik bir faktördür.
Duruş Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur? Duruş Bozuklukları Nasıl Teşhis Edilir?
Bunun için öncelikle ayrıntılı bir fiziksel muayeneye başvurulur. Doktor; kişinin hareket açıklığını ve denge kabiliyetini değerlendirmek için, bazı hareketler yapmasını talep eder.
Omurga eğriliği varsa, bunun neyden kaynaklandığını tespit etmek amacıyla hastanın uzanması istenir ve fiziksel muayene, yatar pozisyonda sürdürülür.
Ayrıca doğru bir teşhis için şu yöntemlerden de faydalanılır:
1. Bilgisayarlı tomografi (BT),
2. Röntgen,
3. MRI taraması,
4. Gerekiyorsa kemik yoğunluğu taramaları veya kan testi.
Duruş Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çevrenizdekilerden sürekli; ‘kambur durma! Düzgün otur!’ ve benzeri uyarılar alıyorsanız; sırt, boyun ve bel ağrılarınız artmaya başladıysa duruş bozukluğu tedavisi için harekete geçme vaktiniz gelmiş demektir.
Fizyoterapi veya cerrahi olarak uygulanan duruş bozukluğu tedavi yöntemleri çeşitlilik gösterir. Örneğin; fizyoterapistler, ilgili bölge ve etrafındaki kasların gelişimine yardımcı olmak için birtakım egzersizler önerir. Duruş bozukluğunun altında yatan faktör ortopedik bir sorun ise ameliyata ihtiyaç duyulabilir.
Elle uygulanan mobilizasyon-manipülasyon tedavileri, enjeksiyon uygulaması, duruş eğitimleri de kullanılan diğer yöntemlerden bazılarıdır.
Duruş Bozukluğu Egzersizleri Nelerdir? Fizik Tedaviyle Duruş Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon doktorları problemin nerede olduğunu saptayarak, ona uygun duruş bozukluğu egzersizleri önerir. Kalça, sırt, bel, boyun ve omuz bölgeleri için farklı postür egzersizlerinden söz etmek mümkündür.
Doku ve kasları güçlendirmeye yönelik bu egzersizler, vücudun en uygun pozisyonu almasını da kolaylaştırır. Hekimlerimizin kişiye özel planladığı postür düzeltme egzersizleri ile hastalar, rahat ve konforlu bir tedavi süreci geçirerek sağlığını geri kazanır.
Uygulanan fizik tedaviler bazen manuel yani olarak yapılırken, bazen çeşitli âletlerden destek alınarak gerçekleştirilir. Bazen egzersize ek olarak kişinin korse kullanması da önerilebilir.
Duruş Bozukluğu Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ciddi bir seviyeye geldiği tespit edilen ve fizik tedaviye cevap vermeyen duruş bozukluklarının tedavisinde operasyon gerekli olabilir. Ortopedi uzmanları bu durumda çoğunlukla omurilik cerrahisine başvurur.
Omurga kıvrımının iyice belirginleşmiş olması, eğrinin kontrol edilemeyecek düzeye ulaşması hhâlinde kifoz ameliyatı devreye girer. Bu ameliyatta cerrahi müdahale genellikle kancalar, vidalar ve metal çubuklar gibi materyallerden yararlanılarak gerçekleştirilir.
Omurgadaki eğriyi düzeltmek için spinal füzyon adı verilen bir teknik kullanılır.
Flatback operasyonları ise interbody füzyon yöntemiyle uygulanır.
Duruş Bozukluğu Nasıl Önlenir?
Vücut şeklinizin ve buna bağlı olarak sağlığınızın bozulmasını istemiyorsanız, duruş bozukluğunu önleme yolları hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Bu noktada dikkat etmeniz gereken başlıca hususları şöyle sıralayabiliriz:
1. Çalışırken omurganızı destekleyecek ürünler kullanın. Dik oturmaya uygun sandalye seçimi, masa ve ekran yüksekliğinin doğru belirlenmesi gibi hususlara önem verin.
2. Ayaktayken kambur durmamaya çalışın. Omuzlarınızı, başınızı ve boynunuzu mümkün mertebe dik tutun.
3. Bilgisayarınızı göz hizanıza gelecek şekilde ayarlayarak dik oturmayı kolaylaştırın.
4. Otururken sırtınızı ve belinizi dik pozisyonda tutmaya gayret ederek vücut ağırlığınızın her iki kalça üzerine de eşit dağılmasını sağlayın.
5. Yüksek topuklu ayakkabılar giymeyin. Bunların yerine ortopedik ve düz ayakkabılardan faydalanın.
6. Spor yapmak da, duruş bozukluğu nasıl önlenir? Sorusunun cevabında ön plana çıkan etkili tedbirlerden biridir. Zira periyodik aralıklarla egzersiz, genel sağlığı olduğu kadar ortopedik sağlığı da yakından ilgilendirir. Jimnastik, yüzme, dans, tenis, paten kaymak ve benzeri aktiviteler, duruş bozukluklukların önüne geçilmesinde büyük rol üstlenecektir. Özellikle çocukların ilgi alanlarına göre uygun bir spor dalına yönlendirilmesi, erken yaşta duruş bozukluğu problemiyle karşılaşmamaları için oldukça mühimdir.
7. Düzenli nefes egzersizleri gerçekleştirin. Nefes alışverişinin doğru olması, duruş bozukluğu tedavi sürecine büyük katkı sağlayacaktır.
8. Yürüyüş esnasında doğru yürüme alıştırmaları yapın. Bu noktada ortopedi doktorunuzun/fizyoterapistinizin tavsiyelerine uyun.
9. Yatağınız yeterince rahat değilse tercihinizi ortopedik bir yatak modelinden yana kullanın. Seçtiğiniz yatağın sert ve düz olmasına önem verin. Yastığınız çok alçak veya çok yüksek olmasın.
10. Çocuklarda duruş bozukluğu nasıl engellenir? Diye düşünüyorsanız, bunun bazen psikolojik nedenlere de bağlı olabileceğini unutmayın. Meselâ; ergenlik dönemine yeni giren kızlardan bazıları, göğüslerinin belli olmaya başlamasıyla birlikte bundan utanarak kambur yürümeyi tercih edebilir. Bundan dolayı anne-babaların onları bilgilendirmesi, bu tür değişimlerin normal olduğunu anlatması gerekir.
11. Öte yandan ebeveynler; çocuklarında duruş bozukluğu gelişmesini engellemek adına, teknolojik âletlerle arasına mesafe koymalı, günlük bilgisayar ve telefon kullanımını sınırlamalıdır.
12. Bunun yanı sıra kilo fazlalığı olanlar uygun bir diyet programıyla bu sorunundan kurtulmalı ve sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmalıdır.
Sonuç: Duruş Bozukluğu Hakkında Genel Değerlendirme
Ayaktayken veya otururken vücudumuzun aldığı şekil, duruş pozisyonu olarak ifade ediliyor. Bu şeklin düzgün olmaması, duruş bozukluğu diye tanımlanıyor.
Omurga sağlığının zarar görmesine yol açan duruş bozukluğu, vücut ağrılarından kas ve eklem problemlerine kadar birçok sağlık sorununu beraberinde getiriyor. Genelde fizik tedavi uygulamaları ve yaşam tarzı değişiklikleriyle düzeltilen bu ortopedik bozukluk, bazen de ameliyat ile ortadan kaldırılıyor.
Siz de; duruş bozukluğu nedir? Neden olur? Duruş bozukluğu hangi bölüm bakar? Gibi sorularınıza cevap bulduğunuza göre, duruşunuzun sağlıklı olup olmadığını değerlendirmekte geç kalmayın.
Eğer postür bozukluğunuz varsa bundan kurtulmak için profesyonel destek almak adına vakit kaybetmeden Ortopedi hekimlerimize başvurarak gerekli tetkik ve muayenelerinizi yaptırın. Böylece tam zamanında, doğru ve etkin bir tedavi sürecine adım atarak sağlığınıza tekrar kavuşmanın mutluluğunu yaşayın.
Yayın tarihi: 29.Ağustos.2023
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."