HDL kolesterol nedir? HDL kolesterol düşüklüğü nedir? HDL kolesterol yüksekliği nedir? NON HDL kolesterol nedir? HDL (High-Density Lipoprotein) kolesterol, halk arasında "iyi kolesterol" olarak bilinen ve vücudun sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlayan önemli bir lipoproteindir. HDL’nin temel görevi, kan dolaşımındaki fazla kolesterolü ve diğer yağları toplamak ve bunları karaciğere taşıyarak vücuttan atılmasını sağlamaktır. Bu süreç, damarların temizlenmesine yardımcı olur ve ateroskleroz (damar sertliği) riskini azaltır. HDL kolesterol, yüksek yoğunluklu bir lipoprotein yapısına sahip olduğu için daha fazla protein ve daha az yağ içerir. Bu da onu LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein) gibi zararlı kolesterollerden ayırır. HDL’nin yeterli seviyede olması, kalp ve damar sağlığı açısından büyük önem taşırken, düşük seviyeleri kalp hastalıkları riskini artırabilir. Sağlıklı bir HDL seviyesi, kandaki kötü kolesterolün birikmesini önleyerek kalp krizi, felç ve diğer kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu bir etki gösterir. HDL kolesterol sadece kolesterol taşıyıcı bir molekül olarak değil, aynı zamanda antioksidan ve antiinflamatuar (iltihap önleyici) özellikleriyle de damarlarda oluşabilecek iltihaplanmalara karşı koruma sağlar. Araştırmalar, HDL’nin bağışıklık sistemi üzerinde de olumlu etkileri olduğunu ve damar çeperlerinde oksidatif stresin azaltılmasına yardımcı olduğunu göstermektedir. HDL ayrıca nitrik oksit üretimini artırarak damarların genişlemesini ve kan akışının düzenlenmesini destekler, böylece tansiyon kontrolüne de katkıda bulunur.
Özel Aktıp Hastanesi Dahiliye birimi hekimlerinden Uzm. Dr. Hikmet Utku ODMAN, HDL kolesterol nedir sorusu hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
HDL-K Ne Zaman Ölçtürülmeli?
HDL kolesterol (HDL-K) seviyeleri, kalp ve damar sağlığını değerlendirmek için düzenli olarak ölçtürülmelidir. Sağlıklı bireylerin genellikle 4 ila 6 yılda bir HDL seviyelerini kontrol ettirmesi önerilir, ancak bazı kişiler için bu süre daha kısa olabilir. Özellikle kalp hastalığı riski taşıyan bireyler, yani ailesinde kalp-damar hastalığı öyküsü olanlar, sigara kullananlar, diyabet veya hipertansiyon hastaları ve fazla kilolu kişiler, HDL seviyelerini daha sık takip etmelidir. Bunun yanı sıra, kötü kolesterol (LDL) yüksekliği veya trigliserid seviyelerinde artış tespit edilen kişilerin HDL değerleri de kontrol altında tutulmalıdır. HDL seviyesi, beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerinden veya kolesterol düşürücü ilaç kullanımından sonra tedavinin etkinliğini değerlendirmek amacıyla ölçülebilir. Ayrıca, hormonal değişiklikler (gebelik, menopoz veya tiroid hastalıkları) HDL seviyelerini etkileyebileceğinden, bu tür durumlarda da test yaptırmak faydalı olabilir. HDL testinin, genellikle açlık gerektirmeyen basit bir kan testi ile yapılması mümkündür, ancak bazı durumlarda doktorunuz tam bir lipid profili için açlık gerektiren bir test önerebilir. HDL seviyelerini düzenli olarak takip etmek, erken teşhis ve önlem alma açısından kritik bir adımdır ve uzun vadede kalp sağlığını korumaya yardımcı olur.
HDL Kolesterol Hakkında Merak Edilenler
HDL kolesterol testi nasıl yapılır?
HDL seviyesi, basit bir kan testiyle ölçülür. Genellikle açlık gerektirmez, ancak tam bir lipid profili istenirse 8-12 saat aç kalmanız gerekebilir.
HDL kolesterol düşük olmasına rağmen kalp hastalığı riski düşük olabilir mi?
Evet, HDL seviyesi düşük olsa bile, düşük LDL ve trigliserid seviyeleri ile sağlıklı bir yaşam tarzına sahipseniz kalp hastalığı riskiniz düşük olabilir. HDL tek başına belirleyici değildir.
HDL seviyesi yaşla birlikte değişir mi?
Evet, yaş ilerledikçe HDL seviyesi değişebilir. Kadınlarda menopoz sonrası düşebilir, erkeklerde ise yaşam tarzına bağlı olarak artıp azalabilir.
Stres HDL seviyesini etkiler mi?
Evet, kronik stres HDL seviyesini düşürebilir. Stres hormonu kortizol, vücudun yağ metabolizmasını olumsuz etkileyerek HDL’yi azaltabilir.
Diyabet HDL seviyesini nasıl etkiler?
Tip 2 diyabet hastalarında genellikle HDL seviyesi düşüktür, çünkü insülin direnci vücudun yağ metabolizmasını bozar. Bu durum kalp hastalıkları riskini artırabilir.
Yayın tarihi: 26.Mart.2025
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."