Maymun Çiçeği Virüsü (Monkeypox)

Maymun çiçeği virüsü nedir? Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır? Maymun çiçeği belirtileri nelerdir? Maymun çiçeği hastalığı nasıl bulaşır? Maymun çiçeği virüsü öldürür mü? Maymun çiçeği (Monkeypox), Orthopoxvirus ailesine ait bir virüs tarafından tetiklenen nadir bir zoonotik hastalıktır. Bu hastalık, ilk kez 1958 yılında laboratuvar maymunlarında gözlemlenmiş, ancak insanlarda ise ilk olarak 1970'lerde Afrika kıtasında tespit edilmiştir. Adından dolayı yalnızca maymunlardan geçtiği düşünülse de bu yanlış bir kanıdır. Hastalık, vahşi kemirgenler, sincaplar ve çeşitli diğer hayvanlar aracılığıyla da bulaşabilir. Maymun çiçeği, genellikle grip benzeri semptomlarla başlar. Hastalığın tipik belirtileri arasında yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik ve lenf düğümlerinin şişmesi yer alır. Bunların ardından ciltte karakteristik döküntüler gelişir. Bu döküntüler önce lezyonlara, ardından su dolu kabarcıklara dönüşür ve kabuklanarak iyileşir. Döküntüler genellikle yüz, eller ve ayaklarda başlasa da vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Hastalık, enfekte hayvanlarla doğrudan temas yoluyla insanlara bulaşabilir. Ayrıca, hastalığı taşıyan bir kişinin yaralarına, vücut sıvılarına ya da solunum yolu damlacıklarıyla temas da enfeksiyona yol açabilir. İnsanlar arasında bulaşma daha az yaygın olmasına rağmen, yakın temas durumunda bulaşma riski artar.

Özel Aktıp Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Ahmet ÇATI, Maymun Çiçeği Virüsü (Monkeypox) hakkında detaylı bilgi vererek önemli uyarılarda bulundu.

Maymun Çiçeği Virüsünde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Maymun Çiçeği Virüsü (Monkeypox), zoonotik bir virüs olup, insanlara hayvanlardan bulaşan bir hastalıktır. 1958 yılında keşfedilen bu virüs, ilk olarak maymunlarda görülmüştür ancak daha sonra insanlara da bulaşabildiği anlaşılmıştır. Virüs, genellikle tropik bölgelerde görülse de, dünya genelinde vakalar artmaktadır. 
Maymun çiçeği virüsünün yayılmasını önlemek ve korunmak için dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Maymun çiçeği virüsü, enfekte hayvanlardan veya insanlardan temas yoluyla bulaşabilir. 
Maymun çiçeği virüsünün belirtileri genellikle ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, yorgunluk ve lenf bezlerinde şişlik ile başlar. Hastalığın ilerleyen evrelerinde ciltte döküntüler, su dolu kabarcıklar ve yaralar gelişir. Bu döküntüler genellikle yüzde başlar ve vücudun diğer bölgelerine yayılır. Maymun çiçeği virüsünden korunmak için bazı temel önlemler alınabilir. Enfekte kişilerle doğrudan temastan kaçınmak önemlidir. Özellikle ciltte lezyon veya döküntü olan bireylerle temas edilmemelidir. Solunum yoluyla bulaşmayı engellemek için maske kullanımı, kapalı alanlarda büyük önem taşır. Ellerin düzenli olarak sabun ve su ile yıkanması ya da alkol bazlı el dezenfektanı kullanımı, bulaşma riskini azaltır. Sağlık çalışanları veya enfekte kişilerle temas etme olasılığı olanlar koruyucu giysiler, eldivenler ve gözlükler kullanmalıdır. Maymun çiçeği virüsüne karşı spesifik bir aşı olmasa da, çiçek hastalığı aşısı bu virüse karşı %85'e varan oranlarda koruma sağlar. Risk grubundaki kişilerin aşılanması, bulaşmayı engelleyebilir. Virüs taşıyan kişiler, virüsün yayılmasını önlemek için izole edilmelidir. Ayrıca, bu kişilerin eşyalarının ve yüzeylerinin dezenfekte edilmesi gerekmektedir. Salgının yoğun olduğu bölgelere seyahat edenler, ekstra dikkatli olmalıdır. Seyahat öncesi, gidilecek bölgedeki sağlık otoritelerinin uyarılarını takip etmek ve olası bir salgın durumunda gerekli önlemleri almak önemlidir.
Maymun çiçeği virüsünden korunmak için kişisel hijyen, doğrudan temastan kaçınma ve maske gibi basit önlemler almak hayati önemdedir. Hastalığın belirtilerini tanıyıp, hızla sağlık kuruluşlarına başvurmak, bulaşmanın yayılmasını engellemede en kritik adımdır.

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?

Maymun çiçeği, "Monkeypox" olarak bilinen ve insanlarda nadir görülen bir virüs enfeksiyonudur. Virüs, Poxviridae ailesine ait olup, çiçek hastalığına neden olan virüsle aynı aileden gelir. Ancak, maymun çiçeği genellikle daha hafif seyirlidir. Hayvanlardan İnsanlara Bulaşma: Maymun çiçeği virüsü, enfekte hayvanlarla doğrudan temas yoluyla insanlara bulaşabilir. Kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlar, bu virüsün taşıyıcıları olabilir. Hastalık, hayvan ısırıkları, tırmalamaları veya enfekte hayvanın kanı, vücut sıvıları ya da deri lezyonlarıyla temas sonucu bulaşır. Ayrıca, iyi pişirilmemiş enfekte hayvan eti tüketimi de bir bulaşma yoludur.

Maymun Çiçeği Virüsü Bulaşma Yolları

İnsandan İnsana Bulaşma: Virüs, enfekte bir kişinin vücut sıvıları, solunum damlacıkları veya deri lezyonlarıyla doğrudan temas yoluyla insandan insana geçebilir. Uzun süreli yüz yüze temas, özellikle de ev içinde ya da sağlık tesislerinde yakın temas, virüsün bulaşma riskini artırır. Ayrıca, enfekte kişinin kıyafetleri, yatak örtüleri gibi kişisel eşyalarıyla temas da bulaşmaya neden olabilir.

Solunum Yoluyla Bulaşma: Virüs, enfekte bir kişinin solunum damlacıkları yoluyla da bulaşabilir. Ancak bu yol, genellikle uzun süreli ve yakın temas gerektirir. Havadan bulaşma, çiçek hastalığına kıyasla daha zor gerçekleşir, bu nedenle maymun çiçeği hastalığında en yaygın bulaşma yolu değildir.

Anneden Fetüse Bulaşma: Hamilelik sırasında virüs, anneden fetüse geçebilir ve bu durum doğum öncesi komplikasyonlara yol açabilir.

Maymun çiçeği virüsü hem hayvanlar hem de insanlar arasında çeşitli yollarla bulaşabilir. Enfeksiyonu önlemek için enfekte kişilerle ve hayvanlarla temastan kaçınmak, kişisel hijyene dikkat etmek ve hasta bireylerin kişisel eşyalarıyla teması sınırlamak önemlidir. 

Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri

Maymun çiçeği, nadir görülen ve virüs kaynaklı bir hastalıktır. Hastalığın en erken belirtilerinden biri yüksek ateştir. Virüs vücuda girdikten sonra birkaç gün içinde ateş, titreme ve genel halsizlik gibi semptomlar ortaya çıkar. Ateş, genellikle hastalığın başlangıç evresinde görülür ve vücudun enfeksiyonla savaşmaya başladığının bir işaretidir. Ateşe eşlik eden yaygın semptomlar arasında şiddetli baş ağrısı ve kas ağrıları bulunur. Bu belirtiler, vücudun virüsle mücadelesinin bir yan etkisi olarak ortaya çıkar. Diğer birçok viral enfeksiyondan farklı olarak, maymun çiçeği lenf bezlerinde şişmeye (lenfadenopati) yol açar. Bu durum, vücudun bağışıklık sisteminin enfeksiyona yanıt olarak aktif hale geldiğinin bir göstergesidir. En karakteristik belirtisi deri üzerinde ortaya çıkan döküntülerdir. Başlangıçta yüz bölgesinde başlayan bu döküntüler zamanla vücuda yayılır. Döküntüler kabarcıklara dönüşerek sıvı dolu lezyonlar haline gelir ve sonrasında kabuklanarak iyileşir. Bu döküntüler, çiçek hastalığına benzer bir görünüm sergiler. Hastalar genellikle aşırı yorgunluk ve halsizlik hisseder. Bu, vücudun enfeksiyonla mücadele ederken enerji tüketmesinden kaynaklanır. Bazı hastalarda öksürük, boğaz ağrısı gibi solunum yolu semptomları da görülebilir. Bu semptomlar, virüsün solunum yollarını da etkileyebileceğini gösterir. Nadir de olsa mide bulantısı, kusma ve ishal gibi gastrointestinal belirtiler de gözlemlenebilir. Bu semptomlar, hastalığın sindirim sistemini de etkileyebileceğini gösterir.
Maymun çiçeği hastalığı genellikle 2 ila 4 hafta arasında sürebilir. Belirtiler genellikle virüsle temastan 5-21 gün sonra ortaya çıkar. Hastalığın ölüm oranı düşük olmakla birlikte, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde daha ciddi sonuçlara yol açabilir.

Maymun Çiçeği Virüsü Evreleri

Maymun Çiçeği virüsü (Monkeypox), zoonotik bir virüstür ve insandan insana bulaşabilir. Bu hastalık, semptomların gelişimine göre birkaç evrede incelenir. 
1. Kuluçka Dönemi (İnkübasyon): Virüs vücuda girdikten sonra ilk belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre, genellikle 6 ila 13 gün arasında değişir. Ancak bu süre, bazı durumlarda 5 ila 21 gün arasında değişebilir. Bu evrede hastada belirgin bir belirti görülmez, virüs vücutta çoğalmaya başlar.
2. Prodromal Evre: Hastalığın ilk klinik belirtilerinin görüldüğü bu dönem 1 ila 5 gün sürebilir. Bu evrede genellikle şu semptomlar ortaya çıkar: Yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, sırt ağrısı, lenf bezlerinde şişme (Bu, maymun çiçeğini su çiçeği gibi diğer benzer hastalıklardan ayıran önemli bir belirtidir), halsizlik.
Bu aşamada hastalığın genel belirtileri grip veya benzeri viral enfeksiyonlarla karıştırılabilir.
3. Döküntü Evresi: Prodromal evreden sonra, vücudun çeşitli yerlerinde döküntüler oluşmaya başlar. Bu döküntüler genellikle yüzde başlar, ardından el, ayak, gövde ve diğer bölgelere yayılır. Döküntüler farklı evrelerden geçer:

• Makül: Küçük, düz cilt lekeleri.
• Papül: Cilt üzerinde kabarık, sert oluşumlar.
• Vezikül: İçerisinde sıvı bulunan kabarcıklar.
• Püstül: Sıvı yerine irin dolu kabarcıklar.
• Kabuklanma: Döküntüler kurur ve kabuklanır. Bu aşama hastalığın bulaşıcılığının azalmaya başladığı dönemdir.

4. İyileşme Evresi: Döküntüler kabuklanıp düştükçe, iyileşme süreci başlar. Genellikle kabuklar döküldükten sonra altta yeni cilt oluşur. Bu evre hastalığın bulaşıcılığının sona erdiği dönemdir. İyileşme süreci 2 ila 4 hafta sürebilir.

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?

Maymun çiçeği virüsü (Monkeypox) hastalığın teşhisi, klinik belirtiler, laboratuvar testleri ve hastalık öyküsü dikkate alınarak yapılır. Maymun çiçeği virüsünün temel belirtileri, suçiçeğine benzeyen cilt lezyonlarıdır. Enfekte bireylerde genellikle yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf bezlerinde şişme ve yorgunluk görülür. Lezyonlar vücutta yayılabilir ve birkaç evre geçirir: makül, papül, vezikül, püstül ve kabuklanma. Ancak, bu belirtiler başka hastalıklarla karıştırılabilir, bu nedenle klinik belirtiler tek başına yeterli olmayabilir. Kesin teşhis için laboratuvar testleri gereklidir. En yaygın kullanılan yöntem, polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testiyle virüs DNA'sının tespit edilmesidir. PCR testi, hastalığın karakteristik deri lezyonlarından alınan sürüntü örnekleri üzerinde yapılır. Ayrıca, kan örnekleri veya boğaz sürüntüleri de teşhis için kullanılabilir. Virüsün yol açtığı bağışıklık tepkilerini değerlendirmek için serolojik testler de uygulanabilir. Bu testler, virüse karşı oluşan antikorları tespit eder. Ancak serolojik testler, akut enfeksiyonun erken döneminde yeterince güvenilir olmayabilir. Maymun çiçeği virüsü, suçiçeği, kızamık, uyuz ve diğer cilt hastalıklarıyla benzerlik gösterebilir. Bu nedenle, ayırıcı tanı büyük önem taşır. Özellikle, lezyonların dağılımı ve lenf bezlerinde şişme gibi özgül belirtiler, ayırıcı tanıda yardımcı olabilir.

Maymun Çiçeği Virüsü Tedavisi

Maymun çiçeği virüsü için spesifik bir tedavi olmamakla birlikte, semptomların hafifletilmesi ve hastalığın komplikasyonlarını önlemeye yönelik bazı yöntemler kullanılmaktadır. Maymun çiçeği virüsüne karşı spesifik bir antiviral tedavi olmadığından, genellikle destekleyici tedavi uygulanır. 
Destekleyici tedavi, hastanın semptomlarını hafifletmek ve vücudunun enfeksiyonla başa çıkmasını sağlamak için kullanılan bir yaklaşımdır. Ateş, ağrı ve cilt döküntüleri gibi semptomların yönetimi önceliklidir:

• Ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler: Parasetamol ve ibuprofen gibi ilaçlar ateşi düşürmek ve ağrıyı azaltmak için kullanılır.
• Cilt bakımı: Döküntüler ve yaralar hijyenik bir şekilde temizlenmeli, ikincil enfeksiyonların önlenmesi için dikkat edilmelidir.
• Hidrasyon: Sıvı kaybını önlemek için hastaların yeterli miktarda su tüketmesi sağlanmalıdır.

Antiviral İlaçlar, henüz maymun çiçeği virüsü için lisanslı bir antiviral tedavi bulunmamakla birlikte, bazı antiviral ilaçlar araştırılmaktadır. Tecovirimat (TPOXX), çiçek hastalığı tedavisi için geliştirilmiş bir ilaç olup, maymun çiçeği virüsüne karşı da etkili olabileceği düşünülmektedir. Tecovirimat, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından maymun çiçeği tedavisi için onaylanmış bir antiviral ajandır.

Aşılama, çiçek hastalığı aşısı, maymun çiçeği virüsüne karşı korunmada da etkili olabilir. Çiçek hastalığı aşısı olan kişilerin maymun çiçeği enfeksiyonuna karşı %85'e kadar koruma sağlayabileceği tahmin edilmektedir. Jynneos (IMVAMUNE veya IMVANEX olarak da bilinir) gibi yeni nesil çiçek aşıları, özellikle maymun çiçeği virüsü için önerilmektedir.
İzole Etme ve Hijyen Önlemleri, virüsün yayılmasını önlemek amacıyla hastaların izole edilmesi büyük önem taşır. Hasta bireylerle temas eden kişilerin maske, eldiven gibi koruyucu ekipmanlar kullanmaları önerilir. Ayrıca hastaların temas ettiği yüzeyler düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Maymun çiçeği vakalarının çoğu hafif seyretse de, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde veya çocuklarda daha ciddi seyredebilir. Özellikle pnömoni, sepsis ve ensefalit gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle risk grubundaki hastaların yakından izlenmesi ve gerekirse hastaneye yatırılması önemlidir.

Online Randevu Oluştur