Prostat kanseri nedir? Prostat kanseri neden olur? Prostat kanseri nasıl anlaşılır? Prostat kanseri belirtileri nelerdir? Prostat kanseri nasıl tedavi edilir? Prostata ne iyi gelir ne iyi gelmez? Prostat ağrısı nerede hissedilir? Prostat nasıl geçer? Prostat olmamak için ne yapmalıyız? Üroloji ve Onkoloji branşlarının cevap verdiği bu sorular, tüm yetişkin erkekleri yakından ilgilendiriyor. En yaygın kanser türlerinin başında gelen bu hastalık, sinsi bir şekilde ilerlediği için ekstra büyük tehlike arz ediyor.
Özel Aktıp Hastanesi Üroloji branşı hekimlerinden Op. Dr. Bülent ÇELİK, prostat kanserine ilişkin detaylı bilgi verdi.
Prostat Kanseri Nedir?
Prostat bezi hücrelerinin kontrolsüz biçimde çoğalmasıyla meydana gelen oluşan kötü huylu tümörlere prostat kanseri denir. Anormal şekilde çoğalan bu oluşumlar, hücre grupları ‘habis tümör’ olarak da isimlendirilir.
Erkek üreme sisteminin en önemli parçalarından birini oluşturan prostat; yaklaşık 20 gram ağırlığında ve bir ceviz büyüklüğünde, makatın önünde ve mesanenin altında konumlanan salgı bezidir. İdrar kanalı yani üretra, prostatın tam ortasından geçer. Meni salgısının 1/3'ünü prostat bezi oluşturur.
Sperm hücrelerinin hareketliliğini ve canlılığını koruyan semen, prostat bezi tarafından üretilir. Ayrıca testosteron hormonunun salgılanmasından da bu bez sorumludur.
Erkeklerde en sık gözlemlenen kanser türü prostat kanseridir. Araştırmalar; dünya çapında her 9 erkekten birinin, bu kanser türü ile karşılaştığını göstermiştir. Ortalama görülme yaşı ise 65 ve üzeri olarak ifade edilir. Ülkemizde görülme sıklığı yönüyle akciğer kanserinden sonra gelen prostat kanseri, gelişmiş ülkelerde en fazla görülen kanser türlerinden birini oluşturur.
Yalnız; prostat kanseri nedir? Diye merak edenler bilmelidir ki, prostat boyutundaki değişiklik ve diğer şikâyetler her zaman kansere işaret etmez. Hatta bu, erken dönemde çoğunlukla hiç belirti vermeyen bir kanser çeşididir.
• Önerilen İçerik: Retrograd İntrarenal Cerrahi Nedir?
Prostat Kanseri Neden Olur?
Bu kanserin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle beraber, en yaygın prostat kanseri risk faktörleri şöyle ifade edilebilir:
1. İleri yaş,
2. Kardeş, baba, amca, dede gibi yakın aile fertlerinden birinde bireylerinde prostat kanseri varlığı,
3. Erkeklik hormonu düzeylerinin yüksek olması,
4. Az boşalmak (Araştırmalara göre; haftada 2 kez veya daha seyrek aralıklarla boşalan erkeklerde prostat kanserinin görülme ihtimâli, diğerlerine göre daha yüksektir.),
5. BRCA-2 geninde bozukluk (Bu, kadınlarda ise meme kanseriyle ilişkilendirilmiştir.),
6. Irk (Hastalığın siyahi (Afro-Amerikalı) erkeklerde daha fazla görüldüğü saptanmıştır.),
7. Gonore enfeksiyonu (Bel soğukluğu),
8. Obezite,
9. Hareketsiz (sedanter) yaşam,
10. Hayvansal yağ ve protein içerikli gıdaları çok tüketmek,
11. Kadmiyum isimli ağır metal elementine maruz kalmayı gerektiren bir meslekte çalışmak (Akü, pil, seramik ve elektrik sanayisi bunlara örnektir.),
12. D vitamini düşüklüğü.
13. Bunun yanı sıra istatistikler; erkek tipi kellik, aşırı sigara tüketimi veya alkol kullanımı gibi durumlara sahip erkeklerde prostat kanserine bağlı ölümlerin daha yaygın olduğunu ortaya koymuştur.
Prostat Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Çoğunlukla hastalığın ilerleyen aşamalarında görülmeye başlanan prostat kanseri belirtileri genel olarak şu şekildedir:
1. Sık idrara çıkma,
2. İdrar yapmada güçlük; yavaş akımlı, kesik kesik işeme,
3. Sertleşme-ereksiyon problemleri (Erektil disfonksiyon-impotans),
4. Meni veya idrarda kan (Hematüri),
5. İstemsiz kilo verme,
6. Boşalma (ejakülasyon) esnasında ağrı,
7. Şiddetli bacak, kalça veya bel ağrısı (Kemiğe sıçradığı için.)
Yalnız bu belirtiler prostatit yani prostat iltihabı, benign prostat büyümesi gibi durumlarda da yaşanabilir. O nedenle kanserin belirgin semptomları arasında yer almaz. Bu noktada ise ayırıcı tanı devreye girer.
Prostat Kanseri Evreleri Nelerdir?
Prostat kanserinde evreleme, TNM sistemi baz alınarak yapılır. Bu sistemin temelde 3 bileşeni vardır:
• T yani tümör; tümörün dokuda ne kadar derine indiğini, yerini ve boyutunu ifade eder.
• N (düğüm) ise; kanser hücrelerinin lenf düğümlerini bağlayan kanallara mı yoksa yakındaki lenf düğümlerine mi yayıldığını belirtir.
• M (metastaz) da; kanser hücrelerinin uzak dokulara veya organlara yayılıp yayılmadığını gösterir.
İşte kanserin hangi evrede olduğu, bu değerler birleştirilerek saptanır. Buna göre; prostat kanseri evreleri, 1-4 arası değişmekte olup kısaca şöyledir:
• Evre 1: Kanser genellikle yavaş büyür. Tümör prostatın sadece tek tarafındadır. Lenf nodu tutulumu ve metastaz yoktur.
• Evre 2: Kanser yalnız prostat beziyle sınırlanmıştır. 3 aşamadan meydana gelir.
• Evre 3: Hem PSA hem de Gleason skoru yüksektir. Kanser lokal olarak ilerlemiş durumdadır ve yayılma olasılığı fazladır. Üç alt aşaması vardır.
• Evre 4: Bu etapta ise kanser lenf düğümlerine yahut vücudun farklı bölümlerine sıçramıştır.
Prostat Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Bu kanserin tanısı için en garanti yöntem prostat biyopsisidir. Fakat biyopsiye gerek olup olmadığına karar vermek için aşağıdaki muayene ve tetkiklere başvurulur:
1. DRE-Dijital Rektal Muayene (Prostat şeklinin ve büyüklüğünün parmak yardımıyla incelenmesidir.),
2. Prostat Sağlık İndeksi ve 4K testi,
3. İdrarda PCA3 testi,
4. MR füzyon prostat biyopsisi,
5. Multiparametrik Prostat MR,
6. EkoDx,
7. Mi Prostat Skoru,
8. TRUS (Transrektal Ultrasonografi),
9. PSA-Prostata Özgü Antijen (Esasen prostat bezinde üretilen fakat kanda da saptanması mümkün olan bir proteinin ölçülmesine dayanır. PSA değerinin 10 veya üzeri olması, kesin teşhis için biyopsi yapılmasını gerektirir.)
Prostat kanseri henüz erken safhadayken tespit edilirse; yani kanser prostatın dışına yayılmamışsa, tedavinin başarılı sonuçlanma olasılığı büyüktür. O nedenle 50 yaş üzeri erkeklerin her yıl en az bir defa rutin kontrolden geçmesi son derece önemlidir. Başlangıç aşamasında olan ve belirti vermeyen kanserler böylelikle kolayca yakalanabilir.
• Tavsiye Yazı: İdrar Yolu Enfeksiyonu
Prostat Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır? - Prostat Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Etkili tedavi yöntemleri prostat kanserini yüksek oranda ölümcül olmaktan çıkarmış durumdadır. En yaygın tedavi seçenekleri ise şöyle sıralanabilir:
1. Aktif İzlem:
Kanserin gelişimi; düzenli piyopsi alımı, dijital rektal muayene ve PSA testleriyle takip edilir. Diğer tedavi seçenekleri, kanserde büyüme olursa gündeme gelir.
2. Radyasyon Tedavisi:
Brakiterapi (dâhili) ve dış radyasyon tedavisi olarak ikiye ayrılır. İlk yöntemde; kanser hücrelerini yok edecek radyoaktif tohumlar, ameliyatla bölgeye yerleştirilir. İkinci yöntemde ise radyasyon; hücrelere vücudun dışından, bir makineyle yönlendirilir.
3. Prostat Kanseri Ameliyatı:
‘Prostatektomi’ olarak da bilinir. Prostat ve etrafındaki dokunun çıkarıldığı bir operasyondur. Robotik cerrahiyle de uygulanabilir.
Diğer Prostat Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Klinik araştırmaları hâlâ devam etmekle birlikte, prostat tedavisinde kullanılan diğer yöntemler ise şunlardır:
1. Yüksek Yoğunluklu Odaklanmış Ultrason: Yüksek enerjili ses dalgalarıyla çalışan ultrason dalgaları vasıtasıyla kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlar.
2. Biyolojik Terapi: Bağışıklık sistemini hedef alan bir yöntemdir. Kanser tedavisinin yan etkilerini azaltmak için kullanılır.
3. Hormon Tedavisi: Kanserli hücrelerin büyüyebilmek için ihtiyacı olan hormonları almalarına engel olur.
4. Kemoterapi: Tümörün kanser ilaçlarıyla ortadan kaldırılmasını sağlamaya yöneliktir.
5. Kriyoterapi: Kanserli bölgeye veya çevresine özel bir sonda yerleştirilmesidir. Kanser hücrelerini dondurmak/öldürmek amacıyla tercih edilir.
Prostat kanseri nedir? Neden olur? Nasıl belirti verir? Prostat kanseri tedavi yöntemleri nelerdir? Gibi sorulara cevap verdiğimiz bu içeriğin doktor yönlendirmesi yerine geçmeyeceğini aklınızdan çıkarmayın. Üriner veya genital sisteminizle ilgili şikâyetleriniz ve endişeleriniz varsa, Bartın üroloji doktorları kadromuzu inceleyerek hemen randevu oluşturmakta geç kalmayın!
Yayın tarihi: 20.Ekim.2023
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."