Sedef Hastalığı (Psoriasis)

Sedef hastalığı nedir? Psoriasis nedir? Sedef hastalığı neden olur? Sedef hastalığı belirtileri nelerdir? Sedef hastalığı tedavisi nasıl yapılır? Sedef hastalığı bulaşıcı mı? Sedef hastalığı nasıl geçer? Sedef hastalığı ne iyi gelir? Sedef hastalığı geçer mi? Sedef hastalığı tedavisi varmı? Sedef hastalığı kaşıntı yapar mı? Sedef hastalığı nasıl başlar? Sedef hastalığı, tıp literatüründe psoriasis olarak adlandırılan, cilt hücrelerinin hızlı bir şekilde üremesi sonucu ciltte kızarıklık, pullanma, kaşıntı ve bazen de eklem ağrılarına neden olan bir cilt hastalığıdır. Genellikle kronik bir seyir gösteren sedef hastalığı, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve psikolojik sorunlara yol açabilir. Sedef hastalığının kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, bağışıklık sistemi bozuklukları, stres, enfeksiyonlar ve bazı ilaçlar sedef hastalığının ortaya çıkmasında rol oynayabilir. Sedef hastalığı genellikle ciltte kızarıklık, pullanma ve kaşıntı ile kendini gösterir. Bununla birlikte, bazı vakalarda eklem ağrılarına ve şişmelerine de neden olabilir. Sedef hastalığının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve hastalığın şiddeti değişkenlik gösterebilir. Sedef hastalığının tedavisi, hastalığın şiddeti, yaygınlığı ve kişinin genel sağlık durumuna göre belirlenir. Tedavi genellikle cilt bakımı, ilaç tedavisi ve ışık tedavisi gibi yöntemleri içerebilir. Cilt bakımı, cildin nemlendirilmesi ve ölü deri hücrelerinin uzaklaştırılması gibi uygulamaları içerir. İlaç tedavisi ise kortikosteroidler, retinoidler, immünosüpresanlar ve biyolojik ilaçlar gibi çeşitli ilaçları kapsayabilir. Işık tedavisi ise cildin ultraviyole ışınlarıyla tedavi edilmesini sağlar. Sedef hastalığına yönelik tedavi yaklaşımları kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve uzman bir doktor tarafından belirlenmelidir. Ayrıca, sedef hastalığı olan bireylerin düzenli doktor kontrolünde olmaları ve doktorlarıyla işbirliği içinde olmaları önemlidir.

Özel Aktıp Hastanesi Cildiye branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Anıl MAKARA, Sedef Hastalığı (Psoriasis) hakkında detaylı bilgi vererek önemli uyarılarda bulundu.

Sedef Hastalığı Neden Olur?

Sedef hastalığı, derinin kronik inflamatuar bir hastalığıdır ve ciltte kalın, kırmızı, gümüş renkli pullarla kaplı plaklar şeklinde kendini gösterir. Bu hastalık, bağışıklık sisteminin yanlış çalışmasından kaynaklanır ve genetik ile çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir.

1. Bağışıklık Sistemi ve Otoimmün Yanıt

Sedef hastalığı, otoimmün bir hastalık olarak sınıflandırılır. Normalde, bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı korur. Ancak sedef hastalığında, bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı cilt hücrelerine saldırır. Bu süreç, T hücrelerinin (beyaz kan hücrelerinin bir türü) anormal şekilde aktif hale gelmesiyle başlar. Bu hücreler, cilt hücrelerinin normalden çok daha hızlı çoğalmasına neden olan bir inflamatuar yanıtı tetikler. Normalde cilt hücrelerinin yaşam döngüsü 28-30 gün sürerken, sedef hastalığında bu süre 3-4 güne düşer, bu da ciltte kalın plakların oluşmasına yol açar.

2. Genetik Faktörler

Sedef hastalığının genetik bir bileşeni olduğu bilinmektedir. Ailede sedef hastalığı öyküsü olan bireylerde hastalığın gelişme riski daha yüksektir. Araştırmalar, sedef hastalığına yatkınlığı artıran birçok genetik varyasyonun (özellikle HLA-Cw6 geni) var olduğunu göstermiştir. Bu genetik faktörler, bağışıklık sisteminin işleyişini ve inflamatuar yanıtları etkileyebilir.

3. Çevresel Tetikleyiciler

Genetik yatkınlığı olan kişilerde sedef hastalığının ortaya çıkmasını tetikleyebilecek çeşitli çevresel faktörler bulunmaktadır. 
• Enfeksiyonlar
• İlaçlar
• Stres
• Cilt Travması
• İklim ve Hava Şartları
• Yaşam Tarzı Faktörleri

4. Hormonal Değişiklikler

Sedef hastalığı, hormonal değişiklikler sırasında da ortaya çıkabilir veya kötüleşebilir. Ergenlik, hamilelik ve menopoz gibi dönemlerde hormonal dalgalanmalar, sedef hastalığı belirtilerinin değişmesine neden olabilir.

5. Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemi bozuklukları, sedef hastalığını daha da kötüleştirebilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, cilt hücrelerinin kontrolsüz büyümesine neden olabilir.

Sedef Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Sedef hastalığı, deride kızarıklık, pullanma, kaşıntı ve şişlik gibi belirtilerle kendini gösteren kronik bir cilt hastalığıdır. Bu hastalık genellikle dönemsel olarak şiddetlenir ve hafifler. Sedef hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişebilir:
1. Kızarıklık: Sedef hastalığının en belirgin belirtilerinden biri deride oluşan kırmızı, kabarık lezyonlardır. Bu kızarıklıklar genellikle derinin kalınlaştığı bölgelerde ortaya çıkar.
2. Pullanma: Sedef hastalığı olan kişilerde deride beyaz, gümüş renkli pulların oluşması yaygın bir belirtidir. Bu pullar genellikle derinin üst tabakasında birikmiş ölü deri hücreleridir.
3. Kaşıntı: Sedef hastalığı olan kişilerde kaşıntı sık görülen bir şikayettir. Derideki kızarıklık ve pullanma nedeniyle kaşıntı hissi artabilir.
4. Şişlik: Sedef hastalığı olan kişilerde deride şişlikler oluşabilir. Bu şişlikler genellikle kızarıklık ve pullanma ile birlikte görülür.
5. Tırnak Değişiklikleri: Sedef hastalığı tırnaklarda da değişikliklere neden olabilir. Tırnaklarda kalınlaşma, çukurlar, renk değişiklikleri ve tırnakların dökülmesi gibi belirtiler görülebilir.

Sedef hastalığının belirtileri genellikle dönemsel olarak artıp azalabilir. Bazı durumlarda belirtiler hafif seyrederken bazı durumlarda şiddetli bir şekilde ortaya çıkabilir. Hastalığın belirtileri kişiden kişiye değişebileceği için tanı ve tedavi süreci uzman bir dermatolog tarafından yürütülmelidir.

Sedef Hastalığı Çeşitleri Nelerdir?

Sedef hastalığı (psoriasis), ciltte kalın, kırmızı, gümüş renkli pullarla kaplı plaklar şeklinde kendini gösteren kronik bir deri hastalığıdır. Sedef hastalığının farklı türleri vardır ve her tür, farklı belirtiler ve tedavi gereksinimleriyle karakterize edilir.
1. Plak Psoriasis (Psoriasis Vulgaris): Plak psoriasis, en yaygın sedef hastalığı türüdür ve sedef hastalığı vakalarının yaklaşık %80-90'ını oluşturur. Belirtileri; kırmızı, iltihaplı ve kalınlaşmış cilt bölgeleri, gümüş renkli pullu plaklar, genellikle dirsekler, dizler, saçlı deri ve bel bölgesinde görülür, kaşıntı ve ağrı hissi.
2. Guttat Psoriasis: Guttat psoriasis, çocuklar ve genç erişkinlerde daha yaygın görülen, ani başlangıçlı bir sedef hastalığı türüdür. Genellikle bir enfeksiyon, özellikle streptokok boğaz enfeksiyonu sonrası ortaya çıkar. Belirtileri; küçük, su damlası şeklinde kırmızı lekeler, genellikle gövde, kollar ve bacaklarda görülür ve pullanma hafif olabilir.
3. Püstüler Psoriasis: Püstüler psoriasis, ciltte beyaz püstüller (iltihap dolu kabarcıklar) ile karakterize edilen daha nadir bir sedef hastalığı türüdür. Bu püstüller, kırmızı ve iltihaplı cilt bölgeleri üzerinde gelişir. Belirtileri; beyaz püstüller, kızarık ve şişmiş cilt, ateş, titreme, şiddetli kaşıntı ve halsizlik (yaygın püstüler psoriasis).
4. Ters Psoriasis (İnvers Psoriasis): Ters psoriasis, cildin kıvrım bölgelerinde (örneğin koltuk altı, kasık, genital bölge ve meme altı) görülür. Bu bölgelerde cilt daha hassas ve terli olabilir. Belirtileri; kırmızı, parlak ve iltihaplı cilt, genellikle pullanma görülmez, sürtünme ve terleme belirtileri kötüleştirebilir.
5. Eritrodermik Psoriasis: Eritrodermik psoriasis, nadir ve ciddi bir sedef hastalığı türüdür. Tüm vücudu etkileyen yoğun bir inflamasyon ve kızarıklık ile karakterizedir. Belirtileri; yaygın kızarıklık ve ciltte dökülme, şiddetli kaşıntı ve ağrı, vücut ısısı dengesizliği, kalp hızında artış.
6. Tırnak Psoriasisi: Tırnak psoriasisi, tırnakları etkileyen bir sedef hastalığı türüdür. Hem el hem de ayak tırnaklarında görülebilir. Belirtileri; tırnak yüzeyinde çukurlar (pitting), tırnak altı kalınlaşma ve renk değişiklikleri, tırnak yatağından ayrılma (onikoliz).

Sedef Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Sedef hastalığı tanısı koymak için genellikle bir dermatolog tarafından detaylı bir muayene ve bazı laboratuvar testleri gerekmektedir. Sedef hastalığının tanısını koymak için öncelikle hastanın şikayetleri detaylı bir şekilde incelenir. Kaşıntı, kızarıklık, pullanma gibi belirtiler sedef hastalığının tipik belirtileridir. Hastanın ayrıca ailede sedef hastalığı öyküsü olup olmadığı da araştırılır çünkü genetik yatkınlık sedef hastalığının gelişiminde önemli bir faktördür. Dermatolog tarafından yapılan fiziksel muayene sırasında ciltteki lezyonlar detaylı bir şekilde incelenir. Sedef hastalığının tipik lezyonları genellikle kırmızı renkte, kabuklu ve pullu bir yapıdadır. Ayrıca sedef hastalığı genellikle dirsek, diz, saçlı deri, tırnak gibi belirli bölgelerde daha sık görülür. Bu bölgelerdeki lezyonların varlığı sedef hastalığının tanısında önemli bir ipucu olabilir. Dermatolog tarafından yapılan muayene sonrasında bazı durumlarda lezyonlardan biyopsi alınabilir. Biyopsi işlemi sırasında ciltten küçük bir doku örneği alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Bu inceleme sonucunda sedef hastalığının tipik özelliklerini taşıyan değişikliklerin olup olmadığı incelenir. Laboratuvar testleri sedef hastalığının tanısında da önemli bir rol oynar. Kan testleri ile iltihaplanma belirteçleri incelenir ve sedef hastalığının şiddeti hakkında bilgi sağlar. Ayrıca bazı durumlarda ciltteki lezyonlardan örnek alınarak mikroskobik inceleme yapılabilir. Sedef hastalığının tanısında kullanılan bir diğer yöntem de Psoriasis Area and Severity Index (PASI) adı verilen bir skaladır. Bu skala sedef hastalığının yaygınlığını ve şiddetini değerlendirmek için kullanılır. Dermatolog tarafından yapılan muayene sonrasında hastanın PASI skoru hesaplanarak sedef hastalığının şiddeti hakkında bilgi edinilir.

Sedef Hastalığı Tedavisi 

Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin hızla büyümesi sonucu ciltte kızarıklık, pullanma ve kaşıntıya neden olan bir cilt hastalığıdır. Bu hastalık genellikle dirsekler, dizler, saçlı deri, eller ve ayaklarda görülür. Sedef hastalığının tedavisi, semptomları hafifletmeyi ve hastalığın ilerlemesini engellemeyi amaçlar.

1. Topikal Tedaviler: Sedef hastalığının hafif vakalarında, cildi yumuşatmak ve pullanmayı azaltmak için topikal kremler ve losyonlar kullanılabilir. Bu tedaviler genellikle kortikosteroidler veya D vitamini türevleri içerir.
2. Fototerapi: Fototerapi, cildi ultraviyole ışınlarıyla tedavi etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi, sedef hastalığının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
3. Sistemik Tedaviler: Sedef hastalığının daha şiddetli vakalarında, doktorlar sistemik ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar genellikle bağışıklık sistemini baskılayarak cilt hücrelerinin büyümesini kontrol altına almayı amaçlar.
4. Biyolojik Tedaviler: Biyolojik ilaçlar, sedef hastalığının tedavisinde kullanılan yeni bir yaklaşımdır. Bu ilaçlar genellikle bağışıklık sistemini hedef alarak sedef hastalığının semptomlarını kontrol altına almaya yardımcı olur.
5. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sedef hastalığının tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri de önemli bir rol oynar. Stresin azaltılması, sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve sigara içilmemesi gibi faktörler sedef hastalığının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Sedef hastalığının tedavisi, her hastanın durumuna göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle, sedef hastalığı olan kişilerin bir dermatolog veya cilt hastalıkları uzmanına danışarak kendi tedavi planlarını oluşturmaları önemlidir. Tedaviye erken başlamak ve düzenli olarak doktor kontrolünde olmak, hastalığın ilerlemesini engellemek ve yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.

Sedef Hastalığına Benzer Hastalıklar

Sedef hastalığı (psoriasis), ciltte kalın, kırmızı, pullu plaklar şeklinde kendini gösteren kronik bir deri hastalığıdır. Ancak, birçok diğer cilt hastalığı da benzer belirtilerle ortaya çıkabilir ve bu durum sedef hastalığının tanısını zorlaştırabilir. 
1. Seboreik Dermatit: Seboreik dermatit, özellikle yağ bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde meydana gelen kronik bir cilt iltihaplanmasıdır. Yağlı, sarımsı pullarla kaplı kırmızı lekeler; saçlı deri, yüz (özellikle burun kenarları, kaşlar, kulaklar), göğüs ve sırt gibi bölgelerde görülür.
2. Atopik Dermatit (Egzama): Atopik dermatit, kronik ve tekrarlayan bir cilt iltihaplanmasıdır ve genellikle çocuklukta başlar. Yoğun kaşıntı; kuru, kırmızı ve kabuklu lezyonlar; ellerde, ayaklarda, bileklerde, boyunda, üst göğüste, göz kapaklarında ve dirsek içlerinde görülür.
3. Liken Planus: Liken planus, deri ve mukozal yüzeylerde meydana gelen inflamatuar bir hastalıktır. Düz, morumsu ve kaşıntılı lezyonlar; genellikle bilekler, bacaklar ve genital bölgelerde görülür; ağız içinde beyaz, dantel benzeri lezyonlar oluşabilir.
4. Mantar Enfeksiyonları (Tinea): Tinea, mantarların neden olduğu cilt enfeksiyonlarıdır ve vücudun çeşitli bölgelerinde görülebilir. Kırmızı, yuvarlak ve pullu lezyonlar; lezyonların kenarları daha belirgin, ortası daha az kabarık olabilir; kaşıntı ve yanma hissi hissedilir.
5. Pityriasis Rosea: Pityriasis rosea, genellikle viral bir enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkan geçici bir cilt hastalığıdır. Büyük, oval ve pembe renkte ana plak (herald patch); daha küçük ve benzer lezyonların gövde boyunca yayılması; hafif kaşıntı belirtileri vardır.
6. Kontakt Dermatit: Kontakt dermatit, cildin irritan veya alerjen maddelere maruz kalması sonucu gelişen iltihaplanmadır. Kızarıklık, şişlik ve kabarcıklar; maruz kalınan bölgede yoğun kaşıntı ve yanma hissi; lezyonlar genellikle belirli bir maddeyle temas sonrası ortaya çıkar.
7. Nummuler Dermatit: Nummuler dermatit, ciltte yuvarlak veya oval şekilli kaşıntılı lezyonlarla karakterize kronik bir dermatit türüdür. Yuvarlak veya oval şekilli kırmızı ve pullu lezyonlar; yoğun kaşıntı; genellikle bacaklar, eller ve gövdede görülür.

Sedef Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Soru: Sedef hastalığı bulaşıcı mıdır?

Cevap: Hayır, sedef hastalığı bulaşıcı değildir. Kişiden kişiye temas yoluyla geçmez. Genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıkar.

Soru: Sedef hastalığı hangi yaşlarda görülür?

Cevap: Sedef hastalığı her yaşta görülebilir, ancak genellikle 15-35 yaşları arasında başlar. Hem çocuklar hem de yaşlılar bu hastalıktan etkilenebilir.

Soru: Sedef hastalığının belirtileri nelerdir?

Cevap: Belirtiler arasında ciltte kalın, kırmızı plaklar, gümüş renkli pullar, kaşıntı, yanma hissi ve ciltte kuruluk bulunur. Ayrıca tırnaklarda çukurlaşma ve ayrılma da görülebilir.

Soru: Sedef hastalığının kesin bir tedavisi var mı?

Cevap: Sedef hastalığının kesin bir tedavisi yoktur, ancak semptomları yönetmek ve hastalığı kontrol altına almak için birçok etkili tedavi mevcuttur. Tedavi yöntemleri arasında topikal tedaviler, fototerapi ve sistemik ilaçlar bulunur.

Soru: Sedef hastalığı kalıtsal mıdır?

Cevap: Evet, sedef hastalığı genetik bir bileşene sahiptir. Ailede sedef hastalığı öyküsü olan bireylerde hastalığın gelişme riski daha yüksektir.

Soru: Sedef hastalığını tetikleyen faktörler nelerdir?

Cevap: Stres, enfeksiyonlar (özellikle streptokok boğaz enfeksiyonu), soğuk ve kuru hava, cilt yaralanmaları, bazı ilaçlar (beta blokerler, lityum) ve aşırı alkol tüketimi gibi faktörler sedef hastalığını tetikleyebilir.

Soru: Sedef hastalığı olan kişiler nelere dikkat etmelidir?

Cevap: Sedef hastalığı olan kişiler, tetikleyici faktörlerden kaçınmalı, düzenli olarak nemlendirici kullanmalı, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeli, stresten kaçınmalı ve doktorlarının önerdiği tedavi planına uymalıdır.

Soru: Sedef hastalığı diğer sağlık sorunlarına yol açabilir mi?

Cevap: Evet, sedef hastalığı olan kişilerde psoriatik artrit, kardiyovasküler hastalıklar, obezite, diyabet ve depresyon gibi diğer sağlık sorunları gelişme riski daha yüksektir.

Soru: Sedef hastalığı diyetle kontrol altına alınabilir mi?

Cevap: Diyet tek başına sedef hastalığını tedavi edemez, ancak sağlıklı bir diyet inflamasyonu azaltabilir ve genel sağlık durumunu iyileştirebilir. Omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve tam tahıllar açısından zengin bir diyet yararlı olabilir.

Soru: Sedef hastalığı hamilelik sırasında nasıl yönetilir?

Cevap: Hamilelik sırasında sedef hastalığı yönetimi, hem anne hem de bebeğin sağlığını korumak için dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Bazı tedaviler hamilelikte güvenli değildir, bu nedenle doktorla yakın işbirliği içinde olunmalıdır.

Online Randevu Oluştur