İlaçlı tomografi neden çekilir? Sorusuna yanıt olan birçok nörolojik, ortopedik ve farklı tipte rahatsızlık bulunuyor. Hastalıkların tanı ve takibinde sıkça başvurulan ilaçlı tomografi, ayrıca renkli tomografi’ olarak da biliniyor.
Renkli Tomografi Nedir? İlaçlı Tomografi Nedir?
X ışınları kullanılarak; organ, kemik ve dokuların görüntülenmesini sağlayan radyolojik uygulamaya BT (Bilgisayarlı Tomografi) adı verilir. İncelenmek istenen bölgeye yönelik üç boyutlu görüntüler sunan bu yöntem, mevcut rahatsızlıkların belirlenip kesin ve doğru olarak teşhis edilmesini mümkün kılar.
İlaçlı tomografi ise, ilaçlı bir kontrast madde eşliğinde gerçekleştirilen BT uygulamasını ifade eder. Bilhassa damar yollarının görüntülenmesinde belirgin sonuçlar almak için bu yöntemden faydalanılır.
Enine kesit görüntüler elde edilirken görüntülenmenin daha rahat gerçekleşmesi adına bu yönteme başvurulur. Boyar özellikte bir madde kullanılarak uygulanan ilaçlı tomografi, özel röntgen ışınlarıyla vücut içerisindeki alanların detaylı taramalarını ve görüntülerini oluşturur.
• Tavsiye İçerik: İnsülin Direnci Tahlili Hangisidir?
Renkli Tomografi Neden Çekilir? İlaçlı Tomografi Ne İşe Yarar?
Tanıya yardımcı olan tomografi yöntemi; USG ve röntgen gibi radyolojik uygulamaların yetersiz kalacağı durumlarda, daha net ve güvenilir sonuçlar almak için tercih edilir. Örneğin, ilaçlı tomografi neden çekilir? Sorusuna cevap olan bazı durumları şöyle sıralayabiliriz:
1. Kemik yapısının detaylı olarak görüntülenmesi için ilaçlı tomografiden yararlanılır. Kemiklerde oluşan deformasyonların, kemik kırıklarının kapsamlı şekilde görülebilmesine izin verir. Kemik direncinin ölçülmesinde önemli bir rol oynar.
2. Yumuşak dokuları net biçimde gösterir.
3. Nörolojik hastalıkların tespitinde kullanımı yaygındır.
4. Biyopsi işleminden ve radyasyon tedavilerinden önce, cerrahi operasyonlardan evvel ilaçlı tomografiye ihtiyaç duyulabilir. İlaçlı tomografi, bahsi geçen tedavilerin daha iyi planlanmasına yardımcıdır. İğne aspirasyonu ve biyopsi gibi girişimsel işlemler uygulanırken, görsel destek sağlaması amacıyla da bu yönteme müracaat edilir.
5. Eklem problemlerini kolayca tespit etmeye yarar.
6. Kanser ve kalp hastalıkları tanısının konulmasına yardım eder. Özellikle kolorektal kanserlerin teşhisinde yaygın olarak kullanılır. Kanser evresinin belirlenmesinde etkili sonuç verir.
7. Sinüzit, mesane ve böbrek taşları, pulmoner emboli, ülseratif kolit gibi rahatsızlıkların varlığını doğrulamak için kullanılabilir.
8. Tümörlerin yapısı, türü, yayılım oranı gibi konularda hekimi etraflıca bilgilendirir.
9. İç yaralanmadan şüphe ediliyorsa ilaçlı tomografi istenebilir. Travmanın veya kanamanın boyutuna, hangi bölgelerin ne derecede etkilendiğine ilişkin ayrıntılı bilgi sağlar.
10. Karaciğer kitlelerinin, akciğerde bulunan nodüllerin, kalp hastalıklarının teşhisinde büyük yer tutar.
11. Damar tıkanıklıkları ve diğer rahatsızlıklarının saptanmasında ilaçlı BT uygulamasından yardım alınır. Zira bu yöntem, damarların iç yapısını gösterme bakımından diğer radyolojik uygulamalara kıyasla daha avantajlıdır. Özellikle aort damardaki genişlemelerin veya büyük yapılı damarların görüntülenmesi, böbrek nakli planlanan hastaların böbrek damarlarını incelemek gibi amaçlarla ilaçlı tomografiden istifade edilir.
12. Kan pıhtı ve kaçaklarının belirlenmesi noktasında da yine ilaçlı BT uygulaması etkin çözüm sunar.
13. Kas bozuklukları ve enfeksiyonların tespidinde oldukça işe yarar.
14. Kanserli hastalıklarda uygulanan tedavinin etkinliğini değerlendirmek adına renkli tomografiden faydalanılması yaygın bir takip yöntemidir.
15. Beyin ve boyun damarlarındaki tıkanıklık (pıhtı ve anevrizma (balon) tespitinde ilaçlı bt anjiyo oldukça faydalı ve kesin sonuçlar verir.
İlaçlı Tomografi Nasıl Çekilir? İlaçlı Tomografi Aşamaları:
Bu tomografi prosedürü öncesinde, işlem için özel olarak üretilen kontrast maddenin uygulanması gerekir. Bunun için çoğunlukla iyottan yapılmış özel bir boya tercih edilir.
Söz konusu maddenin hastaya verilebilmesi için şu üç yoldan birine başvurulur:
Baryum ile
• Lavman: Eğer bağırsakların görüntülenmesi amacıyla tomografi çekilecekse kontrast maddenin vücuda, rektum bölgesinden yerleştirilmesi lâzımdır.
• Ağız Yoluyla: Sindirim sistemi sorunlarında kontrast madde su ile karıştırılarak verilebilir.
İyot ile
• Enjeksiyon: Akciğer, safra kesesi, mesane bölgesi, kan damarları ve buna benzer bölgelerin görüntülenmesinde kontrast madde genellikle damar yolundan enjekte edilir.
Sözünü ettiğimiz bu yöntemler, X ışınlarının meydana getirdiği soluk görüntünün ortadan kaldırılmasını ve daha net, canlı bir görüntüye ulaşılmasını sağlar.
Doktorunuz, gerekiyorsa tomografinin öncesinde aç olmanızı talep edebilir. Ayrıca gerekli görülürse, kapalı alan fobisine sahip hastalarda sakinleştirici bir ilaç kullanılabilir.
İşlemin gerçekleştirileceği esnada üzerinizdeki bütün metal eşyaları (takma diş, gözlük, saç tokası, piercing, kemer, küpe, kolye vb.) çıkarmanız gerekecektir. Öte yandan size bir hastane önlüğü giydirilecek ve kayan bir masaya uzanmanız istenecektir. Burada x-ray cihazı, tarama yapılacak bölgenin görüntülerini birkaç dakikada çekecek, bu süreç boyunca hareketsiz yatmanız gerektiği söylenecektir. Zira hareket ettiğiniz takdirde görüntüler bulanık çıkabilir.
Yapılacak tetkiklere göre masaya yüzüstü veya sırtüstü uzanmanız istenir. Çekim işlemini yapan tekniker, görüntü netliğinin kaybolmaması için doğru bir şekilde konumlanmanıza yardım edecektir. İşlem boyunca yanınızda kimse bulunmayacaktır fakat interkom denilen sesli iletişim sistemi vasıtasıyla hem siz dışarıdakileri rahatça işitebilirsiniz, hem de onlar sizi duyabilir.
Tekniker daha belirgin görüntüler elde etmek için hastadan, işlem sırasında nefesini tutmasını talep edebilir. Ayrıca hastanın daha konforlu hissetmesi adına köpüklü yastık ve kayışlardan faydalanılabilir.
İşlemin ne kadar süreceği yapılacak çekim bölgesine bağlı olarak tekniker tarafından belirlenerek hastaya bilgi verilir.
İlaçlı Tomografi Sonrası:
Bu maddenin kısa sürede vücuttan uzaklaştırılabilmesi için radyoloji hekiminin önerilerine uymak gerekir.
Örneğin, ilaçlı tomografinin ardından hastalara bol su içmeleri gerektiği söylenir. Bu, daha fazla idrar üretilmesini ve uygulanan kontrast maddenin kandan temizlenmesini kolaylaştırır. Riskli hastalarda, ilaçlı tomografi çekiminin ardından, damar yolunun 20 dakika açık kalması gerekir. Hasta, bu süre doluncaya dek hastanede bulunmalıdır.
İlaçlı Tomografi Riskleri Nelerdir?
İşlemin riskleri son derece azdır. Tahmin edebileceğiniz üzere en büyük risk, tomografi cihazından yayılan radyasyondur. Bu nedenle çok gerekli olmadıkça hamileler ve emzirme döneminde olanlar için önerilmez.
Bununla beraber yeni nesil bilgisayarlı tomografi teknolojisinden yararlanan hastanemizde, radyasyon oranı zaten minimize edilmiş durumdadır.
Kontrast maddeye karşı şiddetli alerjik reaksiyonlar geliştirebilecek olan kişilerde de bu yöntemin kullanılması tavsiye edilmemektedir.
Eğer hastanın alerji veya astım öyküsü varsa, interleukin-2 ya da Beta-blokör kullanıyorsa, alerjik reaksiyon riskinin düşürülmesi için anti-allerjik ilaç kullanımı önerilir veya uygulanacak kontrast maddenin değiştirilmesine karar verilir.
* Böbrek rahatsızlığınız bulunuyorsa, tomografi işleminden evvel bunu doktorunuzla paylaşmanız oldukça önemlidir. Çünkü verilecek kontrast madde, nadiren böbrek hastalarında bazı olumsuzluklara yol açabilir
.
Bazı durumlar kontrast maddenin parçalanarak böbreklerden atılmasını geciktirebilir. Örneğin;
1. Diabetus Mellitus,
2. İleri yaş,
3. Gut hastalığı,
4. Multipl Myelom,
5. Nefrotoksik ilaç kullanımı,
6. Konjestif kalp yetmezliği,
7. Kemoterapi alımı,
8. Böbrek rahatsızlıkları bunlardan birkaçıdır.
Kontrast maddenin bu gibi hastalarda böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileme ihtimâli bulunduğundan dolayı, son 30 gün içinde serum Kreatin ölçümüne bakılması gereklidir. Eğer normal ise kontrast madde uygulaması yapılabilir. Şâyet bu değer yüksek çıkarsa; inceleme kontrast madde verilmeden gerçekleştirilebilir, çekim iptal edilebilir / ertelenebilir ya da MR gibi alternatif bir yöntem tercih edilebilir.
Hastalarının sağlığını onlar kadar önemseyen Özel Aktıp Hastanesi; BT ve ilaçlı tomografi başta olmak üzere tüm radyolojik görüntüleme yöntemlerini profesyonel şekilde, güvenle kullanan ve ‘önce zarar verme!’ ilkesini benimseyen uzman radyolog kadrosuna sahiptir.
Bütün hastalıkların teşhis ve takibinde etkin rol üstlenen tam donanımlı radyoloji ünitelerimiz, modern ve yenilikçi teknolojileri bir araya getirmiştir. Yapılan açıklamalar sayesinde; ilaçlı tomografi neden çekilir? Öğrendiğinize göre, ilaçlı tomografi işlemi yaptırmak veya sonuçlarınızı göstermek için radyoloji uzmanlarımıza başvurabilirsiniz.
Yayın tarihi: 05.Ağustos.2023
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."